Słownik

– skrót pochodzący z języka angielskiego oznaczający transakcje pomiędzy dwoma lub więcej podmiotami gospodarczymi^[1]; określenie relacji występujących pomiędzy przedsiębiorstwami (w odróżnieniu od relacji pomiędzy przedsiębiorstwami i klientami indywidualnymi, określanymi jako B2C)^[2].

Podstawowa instytucja pośrednictwa finansowego, której utworzenie i uruchomienie wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Bank przyjmuje depozyty, udziela kredytów, prowadzi rachunki bankowe, udziela i potwierdza gwarancje i poręczenia, otwiera i potwierdza akredytywy oraz wykonuje inne czynności wymienione w ustawie Prawo bankowe. Banki mogą być tworzone jako banki państwowe, banki spółdzielcze lub banki w formie spółek akcyjnych. Działalność banków hipotecznych i banków zrzeszających dodatkowo regulują odrębne ustawy: o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających. Banki zrzeszające skupiają jeden lub więcej banków spółdzielczych i działają na ich rzecz. Zasada „jednego paszportu europejskiego” zezwala instytucjom kredytowym zarejestrowanym w innych krajach UE na utworzenie w Polsce oddziału. Jego działalność nadzoruje instytucja nadzorcza państwa macierzystego.

Instytucja odpowiedzialna za prowadzenie polityki pieniężnej oraz emisję znaków pieniężnych – banknotów i monet – mających na danym obszarze status prawnego środka płatniczego. Najważniejszym zadaniem większości banków centralnych jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Do zadań banku centralnego może również należeć organizowanie rozliczeń pieniężnych, nadzór nad systemem płatniczym, zarządzenie rezerwami walutowymi, obsługa budżetu państwa oraz regulowanie płynności banków. Bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej jest Narodowy Bank Polski.

Depozytariusz jest to podmiot prowadzący rejestr aktywów funduszu inwestycyjnego. Depozytariusz jest uprawniony do kontrolowania, czy zarządzanie aktywami funduszu, w szczególności przestrzeganie limitów zaangażowania i obciążenia funduszu kosztami, jak również wycena aktywów netto funduszu odbywają się zgodnie z prawem oraz statutem funduszu. Funkcję depozytariusza może pełnić bank krajowy lub zagraniczna instytucja kredytowa. Działalność depozytariuszy nadzoruje Komisja Nadzoru Finansowego.

Bankowy papier wartościowy (BPW, certyfikat depozytowy, bon lokacyjny) to dłużny papier wartościowy emitowany wyłącznie przez banki na warunkach podawanych do publicznej wiadomości. Zobowiązuje emitenta do zwrotu po określonym czasie pożyczonej kwoty i wypłaty odsetek. Służy do gromadzenia przez banki środków pieniężnych.

Wśród BPW wyróżnić można:

• materialne i zdematerializowane,
• imienne i na okaziciela,
• o stałym i zmiennym oprocentowaniu,
• w walucie polskiej i obcej.

Bankowe wartościowe mogą, w odróżnieniu od lokat, być przedmiotem obrotu. Bank nie może udzielić kredytu ani pożyczki na emitowany przez siebie BPW. Po raz pierwszy w Polsce BPW wyemitowany został w 1992 roku przez Bank Rozwoju SA.

Wzorzec, stopa odniesienia służąca do oceny efektywności inwestycji w jednostki uczestnictwa funduszu. Benchmarkiem może być np. indeks giełdowy (WIG, WIG20) lub średnia rentowność bonów skarbowych. W założeniach fundusz powinien osiągać wyniki nie gorsze od benchmarku, do którego się porównuje.

To osoba fizyczna lub prawna korzystająca z przyznanej jej przywilejów lub świadczeń. Beneficjentem jest więc osoba, której udzielono np. kredytu hipotecznego lub na rzecz której dokonano przelewu środków.

Bessa to termin oznaczający okres długotrwałego spadku cen na danym rynku. Terminu tego najczęściej używa się w kontekście giełd, gdzie bessa nazywana jest również "rynkiem niedźwiedzia". Oznacza ona wtedy długotrwały okres spadania cen papierów wartościowych lub towarów notowanych na danej giełdzie. O bessie mówi się, gdy spadkowi ulegają główne indeksy danej giełdy, czyli de facto ceny większości spółek. Spadek ceny jednej spółki nie jest określany mianem bessy.

Bessa na rynku papierów wartościowych często kojarzona jest z recesją w danej gospodarce. Początek bessy jest zwykle jednym z pierwszych sygnałów pogarszania się koniunktury.

Bilans jest to zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa na dany dzień, nazywany dniem bilansowym (np. na koniec danego roku obrotowego). Przedstawiane w bilansie aktywa są to kontrolowane przez spółkę zasoby. Pasywa natomiast pokazują wszystkie źródła finansowania tych zasobów.

Zgodnie z zasadą bilansową suma aktywów równa jest sumie pasywów (każde posiadane przez spółkę aktywo jest sfinansowane z jakiegoś źródła). Równość aktywów i pasywów wynika również ze stosowanej w księgowości zasady podwójnego zapisu.

Bilans jest częścią sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Pozostałe części to:

• Rachunek zysków i strat,
• Rachunek przepływów pieniężnych (cash flow),
• Zestawienie zmian w kapitale własnym.

Bilans tworzony jest zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości. W Polsce przedsiębiorstwa prowadzące pełną księgowość zobowiązane są do sporządzania bilansu zgodnie z Ustawą o Rachunkowości. Wyjątkiem od tej reguły są jedynie spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych, które sporządzają sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości i Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (International Accounting Standards and International Financial Reporting Standards).

Zestawienie wszystkich transakcji gospodarczych między rezydentami (podmiotami krajowymi) a nierezydentami (podmiotami zagranicznymi) w danym okresie sprawozdawczym (miesiącu, kwartale, roku). W bilansie płatniczym wyodrębnia się następujące pozycje: rachunek bieżący, rachunek kapitałowy i finansowy oraz saldo błędów i opuszczeń. Bilans płatniczy Polski jest publikowany przez Narodowy Bank Polski.

Spółka akcyjna prowadząca polski rynek pozagiełdowy. Pierwszą nazwą spółki była Centralna Tabela Ofert. W początkowym zamyśle Centralna Tabela Ofert miała być miejscem notowania akcji spółek pochodzących z Programu Powszechnej Prywatyzacji. Aktualnie przeznaczona jest do organizacji rynku pieniężnego oraz prowadzenia notowań papierów wartościowych (obligacji skarbowych, akcji mniejszych spółek), które nie mają szans znalezienia się na Giełdzie Papierów Wartościowych, ze względu na brak spełnienia kryteriów dopuszczenia do obrotu giełdowego. Spółka została założona w 1996 z inicjatywy polskich banków i domów maklerskich. Od listopada 2000 spółka znajduje się w grupie kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, która od maja 2009 jest jej dominującym akcjonariuszem. W drugiej połowie 2001 doprowadzono do konsolidacji działalności spółki i Polskiej Giełdy Finansowej oraz kontynuacji działalności pod wspólnym szyldem CeTO.

W maju 2004 roku CeTO weszła w alians strategiczny z włoską spółką MTS Group. CeTO zmieniła wówczas nazwę na MTS-CeTO S.A. Włoska firma była akcjonariuszem MTS-CeTO S.A. w latach 2004–2009 i pozostaje jej partnerem technologicznym. Spółka MTS-CeTO S.A. z dniem 18 września 2009 zmieniła nazwę na BondSpot S.A.

– zlecanie wybranych procesów biznesowych do wykonywania przez zewnętrzne podmioty, które ponoszą odpowiedzialność za ich jakość i efektywność.

Plan finansowy centralnych organów władzy publicznej, sporządzany w formie ustawy na jeden rok budżetowy. Plan ten obejmuje przede wszystkim dochody (prognoza) i wydatki (limit) oraz przychody i rozchody (pozycje związane przede wszystkim z transakcjami dłużnymi). Budżet państwa można też rozumie ć jako środki pieniężne na realizację zadań państwa. Budżet państwa obejmuje tylko część finansów władzy publicznej.

Jest to pierwszy w Polsce i jedyny w regionie Europy Środkowo-Wschodniej zorganizowany rynek dłużnych papierów wartościowych. System ten ułatwia i optymalizuje emitowanie obligacji przez przedsiębiorstwa oraz jednostki samorządu terytorialnego. To system autoryzacji i obrotu instrumentami finansowymi, prowadzony na platformach transakcyjnych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. (dla klientów detalicznych – w formule rynku regulowanego i alternatywnego systemu obrotu). 

Ogłoszony publicznie poziom inflacji, do którego dąży bank centralny stosujący strategię celu inflacyjnego. Cel inflacyjny może być zdefiniowany na trzy sposoby: jako cel punktowy z symetrycznym pasmem odchyleń (np. 2% ±1 punkt procentowy), cel przedziałowy (np. –3%) lub cel punktowy (np. 2%). NBP stosuję strategię celu inflacyjnego od 1998 r. Od 2004 r. celem polityki pieniężnej jest utrzymanie inflacji na poziomie 2,5% z symetrycznym przedziałem odchyleń o szerokości ±1 punkt procentowy w średnim okresie.

Kluczowa kwestia do zdefiniowania przez każdego inwestora. Celem może być np. powiększenie kapitału, otrzymywanie regularnej renty, ochrona majątku, czy zabezpieczenie finansowe bliskich. Determinuje to dobór metody, horyzontu czasowego, polityki inwestycyjnej, za pomocą której realizowany jest cel, a więc konkretnego funduszu lub programu inwestycyjnego.

Chief executive officer (CEO) – najwyższe stanowisko kierownicze w spółkach w systemach common law^[1].

Cesja (nazywana też przelewem) jest umową cywilnoprawną, która przenosi prawo do wierzytelności z cedenta (wierzyciela) na osobę trzecią (cesjonariusza). Jeśli umowa cesji nie stanowi inaczej, cesjonariusz nabywa wszystkie prawa związane z wierzytelnością (prawa do odsetek, zabezpieczenia itp.), jak również ryzyka z nią związane (np. niewypłacalność dłużnika).

Cesję wierzytelności w prawie polskim regulują przepisy Kodeksu Cywilnego.

Przedmiotem cesji może być zarówno cała wierzytelność jak i jej część.

Przedmiotem cesji mogą być wszystkie wierzytelności, z wyjątkiem tych, których cesja jest zabroniona przez prawo (np. wierzytelności alimentacyjne) oraz tych, wobec których zakaz cesji lub konieczność uzyskania zgody dłużnika zostały określone w umowie między wierzycielem a dłużnikiem.

Cesja może dotyczyć również wierzytelności przyszłych, które jeszcze nie powstały. Ten rodzaj cesji jest stosowany jako zabezpieczenie pożyczek i kredytów.

Zjawisko występowania okresowych, trwających średnio od 3 do 9 lat, wahań aktywności gospodarczej w stosunku do długookresowego trendu wzrostu gospodarczego. Fazę cyklu, w której tempo wzrostu produkcji, zatrudnienia, a często także cen przyśpiesza, nazywamy ożywieniem. Okres, gdy dynamika produkcji i zatrudnienia obniża się, czemu może towarzyszyć także niższa inflacja, nazywamy fazą spowolnienia. Cykle koniunkturalne występujące w krajach wysoko rozwiniętych są w znacznym stopniu zsynchronizowane. Dotyczy to zwłaszcza gospodarek, które należą do wspólnego ugrupowania integracyjnego.

Ujemna różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa w pewnym okresie rozliczeniowym, co do zasady roku budżetowym. Deficyt pierwotny obrazuje kształtowanie się salda budżetowego bez uwzględnienia konieczności finansowania kosztów istniejącego długu publicznego.

Ujemna różnica między dochodami a wydatkami sektora finansów publicznych w pewnym okresie rozliczeniowym, co do zasady roku budżetowym. Jest to pojęcie szersze niż deficyt budżetu państwa; obejmuje również m.in. jednostki samorządu terytorialnego oraz fundusze ubezpieczeń społecznych. Przy jego wyliczeniach uwzględnia się konsolidację, tzn. wyłączane są transakcje pomiędzy jednostkami tego sektora. Metodyki wyliczania salda sektora finansów publicznych mogą różnić się ze względu na przyjętą definicję tego sektora, moment ujęcia transakcji (w ujęciu kasowym – zgodnie z ustawą o finansach publicznych, w ujęciu memoriałowym – według metodyki unijnej ESA2010) oraz to, jakie transakcje są uznawane za źródło dochodów i wydatków publicznych.

Proces trwałego spadku cen w gospodarce związany ze wzrostem siły nabywczej pieniądza krajowego. Deflacja jest procesem przeciwnym do inflacji.

Reforma pieniężna polegająca na wycofaniu z obiegu gotówkowego dotychczasowych znaków pieniężnych i zastąpieniu ich nowymi znakami pieniężnymi, o niższych nominałach. Wszystkie wartości (płace, ceny, wkłady na rachunkach w bankach) zostają przeliczone według ustalonych proporcji.

Tytuł Doradcy Inwestycyjnego jest polskim standardem świadczącym o wysokim poziomie kwalifikacji zawodowych z zakresu zarządzania inwestycjami. Tytuł uzyskuje się po zdaniu egzaminu przed Komisją Nadzoru Finansowego i wpisaniu na listę Doradców Inwestycyjnych. Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, a także inne instytucje finansowe mają obowiązek zatrudniania Doradców Inwestycyjnych.

Odwrotność kapitalizacji, czyli ustalenie aktualnej wartości danego środka na podstawie jego wartości w przyszłości - technika obliczeniowa wykorzystywana w przypadku ustalania ceny papierów wartościowych podczas ich zbycia przed terminem zapadalności – narzędzie prognostyczne pozwalające na określenie wartości początkowej inwestycji, która w danym okresie czasu przynieść ma określone profity.

Inwestowanie w różnego rodzaju instrumenty finansowe, których cena nie jest wzajemnie zależna (np. skonstruowanie portfela składającego się z funduszy akcji, obligacji i złota). Celem dywersyfikacji jest ograniczenie ryzyka inwestycyjnego.

Dywidenda to zysk netto wypracowany przez spółkę, który wypłacany jest na rzecz jej wspólników lub osób posiadających jej akcje. Otrzymują ją proporcjonalnie wszyscy akcjonariusze lub wspólnicy, którzy posiadają akcje lub udziały spółki w dniu, w którym ustalono prawo do jej wypłaty.

Dzień, w którym dokonuje się wyceny Aktywów Funduszu, ustalenia Wartości Aktywów Netto oraz Wartości Aktywów Netto Funduszu przypadających na Jednostkę Uczestnictwa lub Certyfikat Inwestycyjny.

Kwota nominalnego zadłużenia (brutto − bez odliczania należności) jednostek sektora finansów publicznych przede wszystkim z tytułu papierów wartościowych oraz zaciągniętych kredytów i pożyczek. Kwota ta obejmuje zadłużenie po konsolidacji, tj. po wyeliminowaniu wierzytelności pomiędzy jednostkami sektora. W zależności od metodyki zakres sektora finansów publicznych i tytuły dłużne uwzględniane przy obliczaniu długu publicznego mogą się różnić (np. państwowy dług publiczny obliczony zgodnie z ustawą o finansach publicznych i dług sektora finansów publicznych w ujęciu metodyki unijnej ESA2010 na potrzeby paktu stabilności i wzrostu).

Bank centralny państw członkowskich Unii Europejskiej, które przyjęły euro. Jego głównym zadaniem jest ustalanie i prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej w strefie euro, nakierowanej na osiągnięcie stabilności cen. EBC odpowiada także m.in. za nadzorowanie systemów bankowych w krajach strefy euro, zbieranie danych statystycznych potrzebnych do prowadzenia polityki pieniężnej, funkcjonowanie systemów płatniczych czy zapobieganie fałszerstwom banknotów.

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) pozyskuje środki finansowe na rynkach kapitałowych i udziela kredytów na preferencyjnych warunkach na projekty wspierające cele UE. Około 90 proc. pożyczek jest udzielanych na terytorium UE. Bank nie korzysta z pieniędzy z budżetu UE. Udziałowcami EBI są wszystkie kraje UE.

Główne usługi oferowane przez EBI obejmują:

• Udzielanie kredytów – pożyczki stanowią około 90 proc. całkowitego zobowiązania finansowego. Beneficjentami są zarówno mniejsi jak i więksi klienci. Udzielone wsparcie często przyczynia się do pozyskania innych inwestorów.
• Finansowanie łączone – umożliwia klientom połączenie finansowania uzyskanego z EBI z innymi finansami.
• Doradztwo i pomoc techniczna – stanowi uzupełnienie mechanizmów finansowania EBI.
• Kredyty wynoszące ponad 25 mln euro udzielane są bezpośrednio. W przypadku mniejszych kredytów EBI uruchamia linie kredytowe dla instytucji finansowych, które udzielają dalszych kredytów kredytobiorcom.

Europejski Bank Inwestycyjny podejmuje decyzje w zakresie udzielania i zaciągania kredytów na podstawie z jednej strony jakości projektów, a z drugiej możliwości oferowanych przez rynki finansowe. EBI ma szczegółowo określone priorytety dotyczące działalności kredytowej w obrębie UE. Poza UE EBI wspiera politykę UE w dziedzinie rozwoju i współpracy w krajach na całym świecie.

Jako niezależny organ EBI sam podejmuje decyzje w zakresie udzielania i zaciągania kredytów. Współpracuje z innymi instytucjami UE, zwłaszcza z Komisją Europejską, Parlamentem Europejskim i Radą UE.

Na ESBC składa się Eurosystem (Europejski Bank Centralny i banki centralne państw członkowskich strefy euro) oraz banki centralne tych państw członkowskich UE, które nie przyjęły euro. Kraje te mogą w ramach ESBC prowadzić własną politykę pieniężną, ale są wyłączone z procesu decyzyjnego dotyczącego polityki pieniężnej strefy euro. Głównym celem ESBC jest utrzymywanie stabilności cen. Do zadań ESBC należy w szczególności kreowanie i realizacja polityki pieniężnej Unii, zarządzanie rezerwami walutowymi krajów członkowskich, przeprowadzanie operacji dewizowych oraz wspieranie (sprawnego) działania systemów płatniczych.

Nazwa angielska dokumentu "Karta funduszu". Zwykle jedno-dwu stronicowy dokument informacyjny opisujący profil funduszu, jego parametry, wyniki, skład portfela.

Faktoring jest jedną z form finansowania działalności przedsiębiorstwa. Polega on na wykupie przez wyspecjalizowaną firmę (faktora) od przedsiębiorstwa (faktoranta) wierzytelności z tytułu sprzedaży towarów lub usług do przedsiębiorstw. Dzięki usłudze faktoringu przedsiębiorstwo uzyskuje środki finansowe wcześniej niż wynosi termin zapadalności wierzytelności handlowych. W rezultacie faktorant nie musi czekać na spłatę wierzytelności od dłużnika, zabezpieczając się jednocześnie przed ewentualnym opóźnieniem w spłacie.

Wierzytelności skupowane są przez faktora za wynagrodzeniem, z reguły w formie dyskonta, czyli po cenie niższej niż ich wartość nominalna. Dyskonto jest wynagrodzeniem faktora. Inne formy wynagrodzenia wymienione są poniżej.

Faktoring jest wykorzystywany w zarządzaniu płynnością finansową przedsiębiorstwa ponieważ dzięki możliwości wyboru ilości wierzytelności oraz terminu ich sprzedaży faktorowi, pozwala on na regulację strumienia wpływów środków pieniężnych do przedsiębiorstwa.

Podmioty transackji faktoriungu

W transakcji faktoringu z reguły biorą udział trzy podmioty:

1. Faktorant jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność handlową lub usługową uprawnionym do otrzymania należności od dłużnika z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług. Faktorant zbywa wierzytelności handlowe wyspecjalizowanej instytucji faktoringowej. Forma organizacyjno-prawna faktoranta nie jest istotna, zatem może być nim przedsiębiorstwo jednoosobowe, spółka prawa cywilnego lub handlowego.
2. Faktor jest wyspecjalizowaną instytucją świadczącą usługi faktoringowe. Faktorem może być bank bądź firma faktoringowa. Faktor wykupuje od faktoranta wierzytelności handlowe.
3. Dłużnik jest odbiorcą towarów lub usług nabytych od przedsiębiorstwa (faktoranta). Jest on zobowiązany do terminowego uregulowania płatności należnych faktorantowi. Dłużnikiem może być każdy podmiot, któremu faktorant sprzedał towary bądź usługi. Zgoda dłużnika, którego wierzytelności są zbywane nie jest wymagana do zawarcia umowy faktoringowej.

Przedmiot transakcji faktoringu

Przedmiotem transakcji faktoringu jest wierzytelność handlowa wynikająca z umowy dostawy, sprzedaży lub świadczenia usług, bez względu na ich przeznaczenie. Mogą być to wierzytelności istniejące bądź przeszłe, natomiast nie mogą być to wierzytelności niezbywalne. Przedmiotem faktoringu nie może być wierzytelność ze sprzedaży rzeczy przeznaczonych do użytku osobistego lub rodzinnego, z których korzysta się w ramach gospodarstwa domowego nabywcy, bowiem przedmiotem faktoringu mogą być jedynie wierzytelności związane z obrotem gospodarczym.

Formy faktoringu

1. Faktoring właściwy (pełny) (bez regresu) polega na wykupie przez faktora wierzytelności handlowych oraz przejęciu ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika. Do faktora należy egzekwowanie należności od dłużnika. W tym przypadku instytucja faktoringowa w swoim interesie dokonuje oceny wypłacalności dłużnika. Koszty faktoringu pełnego są większe niż pozostałych form. Wysokość dyskonta zależy od oceny ryzyka przez faktora.
2. Faktoring niewłaściwy (niepełny) (z regresem) polega na wykupie przez faktora wierzytelności handlowych bez przejęcia ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika. W sytuacji kiedy dłużnik nie spłaci należności, faktorant musi spłacić należność wobec faktora zamiast dłużnika a następnie samodzielnie dochodzić swoich praw wobec dłużnika.
3. Faktoring mieszany jest połączeniem faktoringu właściwego i niewłaściwego. Ta forma faktoringu polega na wykupie przez faktora wierzytelności handlowych wraz z ryzykiem niewypłacalności dłużnika, ale jedynie do określonej w umowie wysokości. W przypadku niewypłacalności dłużnika zadłużenie do pewnej kwoty pokrywa faktor, a nadwyżkę powyżej określonego limitu - faktorant. Jeśli zadłużenie jest zmniejszane z jakiegoś powodu (np. reklamacje) wtedy ryzyko niewypłacalności przesuwane jest z faktoranta na faktora.

FIFO (metoda ceny najwcześniejszej) jest to metoda wyceny zapasów i ich rozchodu, polegającą na księgowaniu rozchodu począwszy od tej jednostki towaru, która została przyjęta do magazynu najwcześniej. Nazwa FIFO jest to skrót pochodzący od angielskiego określenia First In, First Out - dosłownie: pierwsze weszło, pierwsze wyszło. Metoda ta może być wykorzystywana do wyceny zarówno produktów, towarów jak i materiałów.

Metody wyceny zapasów są ważne ze względu na fakt, iż ceny zakupywanych materiałów oraz ogólne koszty produkcji zmieniają się w czasie. W gospodarce rynkowej, często zdarza się sytuacja, w której znajdujące się w magazynie jednostki zapasów były przyjmowane po różnych cenach. Wydając z magazynu zapas, przedsiębiorstwo musi zdecydować po jakiej cenie zaksięgować jego wydanie. Jeżeli nie jest prowadzona ewidencja szczegółowa zapasów, przedsiębiorstwo nie jest wstanie dokładnie wskazać, która ich część była przyjęta po której cenie, a jedynie ile zostało przyjęte po każdej z cen. Przedsiębiorstwo podejmując tą decyzję jest ograniczone przepisami księgowymi, które mają z zadanie zapewnienie przejrzystości i jasności sprawozdań finansowych. Nie może ono przy każdym wydaniu dowolnie wybierać, którą cenę wykorzystać, gdyż powodowałoby to sytuację, w której miałoby ono możliwość wpływania na wynik finansowy oraz wartość zapasów poprzez wybieranie niższych lub wyższych cen. Aby rozwiązać powyższe problemy, przedsiębiorstwa przyjmują modele wyceny zapasów, np. FIFO.

Zgodnie z modelem wyceny FIFO, w momencie wydawania zapasu z magazynu przedsiębiorstwo księguje wydanie w wartości zapasu, który był najwcześniej do magazynu przyjęty, a gdy jego ilość się wyczerpie, po cenie zapasu przyjętego jako następny w kolejności.

Procesy gromadzenia i redystrybucji środków publicznych będących w dyspozycji władz publicznych. Dotyczą one budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz budżetu ubezpieczeń społecznych. Finanse publiczne są kategorią dynamiczną (wspomniane procesy zachodzą stale) i dwustronną (z jednej strony gromadzone są dochody i przychody, a z drugiej następują wydatki i rozchody). Polityka finansów publicznych jest skoncentrowana na realizacji interesu publicznego i zaspokajaniu potrzeb społecznych w ujęciu zbiorowym.

Forfaiting jest jedną z form finansowania działalności przedsiębiorstwa. Forfaiting polega na wykupie wierzytelności przez forfaitera od forfaitysty.

Z założenia transakcja forfaitingu przypomina faktoring, przy czym różni się tym, że w przypadku faktoringu wykupowi podlega większa ilość mniejszych należności, podczas gdy w forfaiting dotyczy pojedynczych transakcji, z reguły powstałych wskutek eksportu towarów lub usług. Przedmiotem forfaitingu są więc należności od podmiotów zagranicznych.

Wierzytelności forfaitingowe są nabywane przez forfaitera bez prawa regresu, zatem ryzyko niewypłacalności dłużnika przechodzi w całości na forfaitera.

Podmiotami transakcji forfaitingu są:

1. Forfaiter jest wyspecjalizowaną instytucją finansową, która nabywa od forfaitysty wierzytelności handlowe/wekslowe/leasingowe pobierając za to wynagrodzenie płatne w formie odsetek dyskontowych, które są uzależnione od wartości zakupionej wierzytelności oraz od oceny ryzyka niewypłacalności dłużnika. Forfaiter, zatem wypłaca forfaityście kwotę wierzytelności pomniejszoną o naliczone wynagrodzenie (dyskonto). Poprzez umowę forfaitingu forfaiter bierze na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika.
2. Forfaitysta - eksporter - jest podmiotem gospodarczym, który zbywa forfaiterowi wierzytelności powstałe wskutek eksportu dóbr lub usług. Dzięki usłudze forfaitingu przedsiębiorstwo zwiększa swoją płynność finansową dostając od forfaitera środki finansowe, odpowiednio pomniejszone o należne forfaiterowi wynagrodzenie, jako spłatę wierzytelności eksportowych przed terminem ich płatności. W rezultacie forfaitysta nie musi czekać na spłatę wierzytelności od dłużnika, zabezpieczając się jednocześnie przed opóźnieniem spłaty lub niewypłacalnością dłużnika.
3. Dłużnik forfaitingowy - importer - jest podmiotem gospodarczym, który winien jest forfaityście należną zapłatę za importowane od niego dobra lub usługi. W rezultacie transakcji forfaitingowej dłużnik forfaitingowy staje się dłużnikiem forfaitera.

Franchising jest jedną z metod prowadzenia działalności gospodarczej, która polega na prowadzeniu przedsiębiorstwa pod szyldem cudzej, znanej marki. Franchising jest długoterminową umową pomiędzy franczyzodawcą (właścicielem marki) a franczyzobiorcą (korzystającym), w której to umowie franczyzodawca wyraża pozwolenie na używanie przez franczyzobiorcę znaku towarowego oraz marki firmy na potrzeby prowadzenia własnej działalności gospodarczej w zamian za bezpośrednie lub pośrednie wynagrodzenie pieniężne. Wynagrodzeniem dla franczyzodawcy są opłaty licencyjne oraz opłaty w formie miesięcznych kwot lub określonego procentu zależnego od wielkości obrotów.

Przedmiotem franchisingu jest koncepcja prowadzenia działalności gospodarczej według ściśle określonych procedur i zasad. Franczyzobiorca otrzymuje od franczyzodawcy niezbędne do prowadzenia franczyzy prawa do korzystania ze znaku firmowego, know-how, technologii oraz produkcji lub handlu. Otrzymuje on także jednolite wyposażenie, dekoracje lokali oraz pomoc handlową lub techniczną.

• Akcji

Fundusz inwestycyjny o wysokim wskaźniku ryzyka, którego portfel inwestycyjny składa się w przeważającej części z akcji przedsiębiorstw.

• Obligacji

Fundusz inwestycyjny, którego aktywa to głównie obligacje, przez co charakteryzuje się niższym od funduszu akcji ryzykiem inwestycyjnym.

• Zrównoważony

Fundusz inwestycyjny, którego portfel, w ramach zoptymalizowania poziomu zysku i ryzyka, składa się zarówno z akcji, jak i obligacji.

Daje największą swobodę dysponowania zgromadzonymi środkami. Fundusz zbywa jednostki uczestnictwa i dokonuje ich odkupienia na żądanie uczestnika funduszu, z częstotliwością określoną w statucie funduszu, nie rzadziej jednak niż raz na 7 dni. Z chwilą odkupienia jednostki uczestnictwa są umarzane z mocy prawa. Fundusze zarządzane przez Investors TFI zbywają i umarzają jednostki uczestnictwa w każdy dzień, w którym odbywają się regularne sesje Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.

Lokuje co najmniej 80% wartości swoich aktywów w aktywa inne niż: 1) papiery wartościowe będące przedmiotem publicznej oferty lub papiery wartościowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, chyba że papiery wartościowe stały się przedmiotem publicznej oferty lub zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym po ich nabyciu przez fundusz; 2) instrumenty rynku pieniężnego, chyba że zostały wyemitowane przez spółki niepubliczne, których akcje lub udziały wchodzą w skład portfela inwestycyjnego funduszu. W formule funduszu aktywów niepublicznych może działać fundusz inwestycyjny zamknięty lub specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty stosujący zasady i ograniczenia inwestycyjne funduszu zamkniętego. Przykładami takich funduszy w ofercie Investors TFI są prywatne fundusze dedykowane pojedynczym inwestorom.

Miejsce zorganizowanego obrotu papierami wartościowymi np. akacjami czy obligacjami. W Polsce od 16 kwietnia 1991 roku funkcjonuje Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, która od 9 listopada 2010r. jest spółką notowaną na GPW, będąca obecnie największą giełdą Europy Środkowo – Wschodniej

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) – polska giełda papierów wartościowych z siedzibą w Warszawie, publiczna spółka akcyjna mająca na celu zapewnienie możliwości obrotu giełdowego papierami wartościowymi (takimi jak akcje, obligacje, prawa poboru itp.) oraz niebędącymi papierami wartościowymi instrumentami finansowymi (takimi jak opcje, kontrakty terminowe) dopuszczonymi do obrotu giełdowego.

Obrót na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie regulowany jest przez regulamin giełdy, szczegółowe zasady obrotu giełdowego, Komisję Nadzoru Finansowego oraz ustawy:

• o obrocie instrumentami finansowymi
• o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych
• o nadzorze nad rynkiem kapitałowym
• o nadzorze nad rynkiem finansowym

Warszawska giełda jest głównym elementem rynku wtórnego i oprócz Głównego Rynku prowadzi rynek małych spółek NewConnect, rynek GlobalConnect, rynek obligacji Catalyst oraz rynek energii poee. Handel na rynku wtórnym odbywa się za pośrednictwem członków giełdy.

Najważniejszymi indeksami giełdowymi głównego rynku są: WIG, WIG20, MWIG40 i SWIG80.

W rachunkowości wartość firmy jest to termin określający tą część wartości przedsiębiorstwa, która nie wynika bezpośrednio z wyceny jego aktywów netto.

Wartość firmy powstaje jedynie w przypadku przejęć i jest wykazywana w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Jej wielkość równa się różnicy pomiędzy ceną zakupu przedsiębiorstwa a wartością godziwą jego aktywów netto (z reguły wartością rynkową lub ustaloną przez rzeczoznawcę).

Wartość firmy wykazywana jest w bilansie w pozycji wartości niematerialne i prawne. Z reguły jest prezentowana w oddzielnej linii. Wartość firmy powstaje więc, gdy cena zakupu przedsiębiorstwa jest wyższa od wartości jego aktywów netto (sumy aktywów pomniejszonej o zobowiązania). Powstawanie tej wielkości wynika z faktu, że z reguły firma jako całość posiada dla kupującego większą wartość niż suma jej części składowych. Można wyróżnić kilka przyczyn takiej sytuacji:

• Oprócz zawartych w bilansie składników aktywów i pasywów, firma posiada wiele wartości niematerialnych, które nie są tam wykazywane, takich jak:
  • Know-how
  • Reputacja firmy
  • Ustalone procesy biznesowe
  • Listy klientów
  • Kontrakty
  • Projekty produktów
  • Dostęp do rynków
• Kupujący gotowy jest ‘przepłacić' przy zakupie firmy, oczekując zwiększenia zysków dzięki efektowi synergii ze swoją działalnością.
• Firma jest w stanie generować wyższe zyski niż te, które byłyby uzyskane ze sprzedaży jej wszystkich aktywów netto.

W rachunkowości pozycja ‘wartość firmy' pozwala na księgowe przedstawienie sytuacji, gdy jedna firma dokonuje zakupu drugiej za cenę wyższą niż jej wartość księgowa.

W gospodarce występuje ograniczona ilość każdego rodzaju zasobów: zasobów naturalnych, zasobów ludzkich oraz zasobów wytworzonych przez człowieka, takich jak maszyny czy budowle.

Konsekwencją tej ograniczoności są też ograniczone możliwości produkcyjne. W danym momencie, przy danym poziomie zasobów, całkowita produkcja wszystkich wyrobów jest ograniczona. Z tej ograniczoności natomiast wynika konieczność dokonywania wyborów odnośnie tego, co będziemy produkować. Z reguły przedstawia się to na przykładzie.

Wyobraźmy więc sobie kraj, w którym produkowane są tylko 2 dobra:

• chleb
• piece do wypieku chleba

W takim kraju można z jednej strony skierować wszystkie zasoby na produkcję chleba, lub też skupić się wyłącznie na produkcji pieców. Są też oczywiście wszystkie rozwiązania pośrednie, gdzie część zasobów przeznaczona jest na wypiek chleba, a część na produkcję pieców. Tak czy inaczej, istnieje limit co do ilości pieców i co do ilości chleba, jaki można wyprodukować.  Ilości obu produktów współzależą od siebie.

Jeśli zaczniemy produkować więcej chleba, zacznie brakować zasobów do produkcji pieców, np.:

• węgla do wytopu stali
• benzyny do transportu części
• rąk do pracy
• itp.

Hedging jest to strategia polegająca na zabezpieczaniu się przed zmianą ceny instrumentu bazowego, na przykład:

• ceny dobra,
• kursu waluty,
• stopy procentowej.

Z reguły transakcje hedgingowe polegają na kupnie odpowiednich instrumentów finansowych. Jest to technika bardzo popularna ze względu na jej prostotę i taniość w porównaniu z innymi rozwiązaniami. De facto jednak, każda transakcja minimalizująca ekspozycję przedsiębiorstwa na ryzyko zmiany ceny, jest transakcją hedgingową.

Przewidywany i akceptowalny przez inwestora okres czasu na jaki może „zamrozić” pieniądze lokowane w aktywa obciążone ryzykiem, np. istotnych wahań wartości lub płynności. Nie jest on tożsamy z faktycznym okresem inwestycji, który może być dłuższy lub krótszy. Planując horyzont inwestycyjny należy brać pod uwagę cel inwestycyjny, politykę za pomocą której jest realizowany, ale także inne czynniki, jak np. cykliczność koniunktury danego rynku, która wpływa na możliwość realizacji celu w określonym czasie.

Hossa to termin oznaczający okres długotrwałego wzrostu cen na danym rynku. Terminu tego najczęściej używa się w kontekście giełd, gdzie hossa nazywana jest również "rynkiem byka". Oznacza ona wtedy długotrwały okres wzrostu cen papierów wartościowych lub towarów notowanych na danej giełdzie. O hossie mówi się, gdy wzrostowi ulegają główne indeksy danej giełdy, czyli de facto ceny większości spółek. Wzrost ceny jednej spółki nie jest określany mianem hossy.

Hossa na rynku papierów wartościowych często kojarzona jest ze wzrostem danej gospodarki. Początek hossy jest zwykle jednym z pierwszych sygnałów polepszania się koniunktury.

Pojęcie hossy może być stosowane również do innych rynków. Popularnie używa się go w odniesieniu np. do rynku nieruchomości lub rynków surowców.

Międzynarodowy numer rachunku bankowego (ang. International Bank Account Number). Międzynarodowy standard służący do identyfikowania rachunków płatniczych w rozliczeniach krajowych i transgranicznych, określony przez Międzynarodową Organizację Standaryzacyjną (ISO). W Polsce składa się z 28 znaków; są to cyfry identyfikatora rachunku płatniczego zgodnego ze standardem NRB poprzedzone kodem literowym „PL”. Rachunek płatniczy identyfikowany za pomocą IBAN zawiera mechanizm pozwalający kontrolować, czy identyfikator rachunku płatniczego został poprawnie wprowadzony do systemu transakcyjnego. Zastosowanie identyfikatora zgodnego z IBAN nie wymaga podawania dodatkowych danych o tym rachunku przy realizacji transakcji płatniczej.

Konta IKE zostały wprowadzone, żeby promować systematyczne oszczędzanie z myślą o emeryturze. Inwestujesz tak samo jak w zwykłe fundusze, przy jednoczesnej korzyści podatkowej. Twoje zyski nie podlegają 19% podatkowi od zysków kapitałowych, o ile nie wypłacisz zgromadzonych środków przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Proces trwałego wzrostu cen w gospodarce związany ze spadkiem siły nabywczej pieniądza krajowego. Inflacja w Polsce jest mierzona za pomocą wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), ale stosowane są także inne miary, m.in. inflacja bazowa czy wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu (PPI). Inflacja jest procesem przeciwnym do deflacji.

Koncepcja miar inflacji o ograniczonym wpływie czynników podażowych oraz szoków o charakterze jednorazowym oraz silniejszym wpływie trwałych czynników popytowych. Takie podejście pomaga w ocenie średnio- i długookresowych trendów inflacji. Wskaźniki inflacji bazowej wspomagają prowadzenie polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski oblicza i publikuje cztery miary inflacji bazowej.

Inkaso jest formą rozliczeń gotówkowych. Polega ono na złożeniu przez dostawcę w swoim banku polecenia pobrania należności od odbiorcy w zamian za wydanie odbiorcy dokumentów przekazanych przez sprzedającego. Inkaso najczęściej wykorzystywane jest przy eksporcie.

Inkaso przebiega następująco:

1. Dostawca wysyła towar do odbiorcy.
2. Dostawca składa w swoim banku dyspozycję pobrania należności od odbiorcy oraz składa w banku dokumenty określone w umowie z odbiorcą, upoważniające go do odbioru towaru (np. fakturę, dokumenty celne, transportowe, ubezpieczeniowe, weksel itp.).
3. Bank dostawcy kontaktuje się z bankiem inkasującym (z reguły będącym bankiem odbiorcy), i przekazuje mu dokumenty otrzymane od dostawcy.
4. Bank inkasujący kontaktuje się z odbiorcą żądając wykupienia inkasa.
5. Aby otrzymać dokumenty, odbiorca musi wykonać instrukcje określone w inkasie ( z reguły spłacić należność lub zaakceptować czek). Po wykonaniu instrukcji (np. wpłacie należności do banku inkasującego) bank wydaje mu dokumenty otrzymane od banku dostawcy.
6. Bank inkasujący przekazuje należność do banku dostawcy,
7. Bank dostawcy przekazuje należność dostawcy.

Inkaso ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa transakcji eksportowych.

• Nabywca, zanim dokona zapłaty, może zweryfikować w banku pośredniczącym dokumenty przesłane przez dostawcę, w celu sprawdzenia poprawności wysyłki.
• Dostawca jest zabezpieczony przed brakiem zapłaty, gdyż nabywca, aby odebrać towar, musi przedstawić przewoźnikowi wykupione z banku dokumenty.

Instrument pochodny (derywat) - papier wartościowy powiązany, będący pochodną aktywów, zdarzeń lub innych charakterystyk odniesienia (nazywanych instrumentami pierwotnymi lub bazowymi), od wielkości których zależna jest jego wartość¹.

Rodzaje Instrumentów pochodnych 

Wśród derywatów wyróżniamy:

KONTRAKTY TERMINOWE

>> KONTRAKTY FORWARD

Kontrakt forward to indywidualnie ustalana umowa zawarta w danym momencie, a obejmująca obowiązek dostawy przedmiotu kontraktu w określonym terminie w przyszłości po cenie uzgodnionej w chwili zawierania umowy. Kontrakty te nie są regulowane przez izby rozliczeniowe, stąd też istnieje ryzyko nie wywiązania się stron z umowy. Kontrakty forward to zwykle kontrakty walutowe.

^{.>> KONTRAKTY FUTURES}

Kontrakt futures różni się od kontraktu forward przede wszystkim tym, że jest zestandaryzowany, a obrót nim odbywa się na zorganizowanych rynkach. W związku z tym kontrakty te oferują inwestorowi większą płynność oraz mniejsze ryzyko. Kontrakty futures dzielimy na:

• finansowe, w tym walutowe (na obce waluty), procentowe (na instrumenty dłużne) i indeksowe (na indeksy finansowe), oraz

• niefinansowe, np. powiązane z prognozami pogody².

>> OPCJE

Opcja to prawo (nie obowiązek) do zakupu lub sprzedaży określonego dobra w ograniczonym czasie i po ustalonej cenie. Opcje dzielimy na:

Reklama

• opcje kupna (call)
• opcje sprzedaży (put)².

>> KONTRAKTY SWAP (SWAPY)

SWAP to umowa pomiędzy dwiema lub więcej stronami obejmująca wymianę przepływów gotówkowych. Przepływy te są zwykle związane z instrumentami dłużnymi lub walutami obcymi. Dlatego też swapy dzielimy na:

• procentowe (interest rate swaps)
• walutowe (currency swaps)² .

>> INSTRUMENTY HYBRYDOWE

Są to instrumenty finansowe łączące standardowe instrumenty pochodne (kontrakty futures, opcje i swapy) z innymi instrumentami finansowymi, zwykle dłużnymi, np. obligacjami¹. Derywaty można również podzielić na:

• standaryzowane - tworzone dla szerokiego grona inwestorów, o prostej konstrukcji, dające możliwość łatwej sprzedaży, oferowane na rynku regulowanym, np. giełdzie.
• niestandaryzowane - tworzone w celu zaspokojenia specyficznych potrzeb inwestorów¹.

>> FUNKCJE INSTRUMENTÓW POCHODNYCH

Derywaty pełnią dwie zasadnicze funkcje:

• ubezpieczeniową - zabezpieczają przed wzrostem/ spadkiem wartości instrumentu pierwotnego;
• spekulacyjno-dochodową - umożliwiają spekulację, czyli osiąganie zysku ze sprzedaży i kupna derywatów w wyniku zmiany ich wartości (różnic cenowych) (por. (3)).

Po raz pierwszy derywaty pojawiły się w Polsce w styczniu 1998 r. na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Punktem odniesienia był dla nich indeks WIG20.

To powiązane znikomo (lub w ogóle) z rynkiem kapitałowym narzędzia inwestycyjne jak dzieła sztuki, diamenty i kolorowe kamienie szlachetne, antyki czy inne, najczęściej luksusowe dobra, w przypadku których trudny do określenia jest zarówno poziom ryzyka inwestycyjnego, jak i przewidywanego zysku (straty).

Podmiot lub mechanizm, za pomocą którego uczestnicy wymieniają zlecenia płatnicze, papiery wartościowe lub inne instrumenty finansowe. Głównym przedmiotem działalności izby rozliczeniowej jest rozliczanie zleceń, w tym ich przekazywanie, kontrolowanie oraz potwierdzanie, najczęściej z wykorzystaniem kompensowania kwot zleceń w celu ustalenia wzajemnych zobowiązań i należności uczestników izby rozliczeniowej oraz finalnych kwot potrzebnych do przeprowadzenia rozrachunku, którego dokonuje agent rozrachunkowy, z reguły bank centralny. Szczególnym przypadkiem izby rozliczeniowej funkcjonującej na rynku kapitałowym jest kontrahent centralny (ang. central counterparty, CCP).

Inicjatywa integracyjna UE, która ma na celu tworzenie jednakowych warunków i zasad dokonywania płatności detalicznych w euro na całym objętym nią obszarze. Podstawowymi instrumentami płatniczymi, wykorzystywanymi w ramach tej inicjatywy, są: polecenie przelewu SEPA (SCT – SEPA Credit Transfer), w tym dla przelewów natychmiastowych (SEPA Inst – SEPA Instant Credit Transfer), i polecenie zapłaty SEPA (SDD – SEPA Direct Debit). SEPA obejmuje wszystkie kraje członkowskie UE, a także Islandię, Liechtenstein, Monako, Norwegię, San Marino i Szwajcarię.

Prawo majątkowe uczestnika funduszu do udziału w aktywach netto funduszu otwartego lub specjalistycznego funduszu otwartego. Środki zainwestowane przez klientów są przeliczane na jednostki uczestnictwa. Wartość jednostki uczestnictwa wyceniana jest przeważnie codziennie, a wycenę publikują codzienne gazety i portale internetowe. W przypadku funduszy zarządzanych przez Investors TFI, wycena dokonywana jest w każdy dzień, w którym odbywają się regularne sesje Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.

Joint venture jest terminem pochodzącym z języka angielskiego i w dosłownym tłumaczeniu znaczy „wspólne przedsięwzięcie”. W biznesie joint venture oznacza podmiot stworzony wspólnie przez więcej niż jedną firmę w celu realizacji określonego zadania lub prowadzenia konkretnej działalności. Współudziałowcy joint venture dzielą między siebie zyski i koszty z prowadzonej wspólnie działalności.

W klasycznej formie joint venture jest stworzony jako odrębne przedsiębiorstwo, do którego tworzące je organizacje wnoszą kapitał zakładowy i którego są współwłaścicielami. W rzeczywistości jednak nie w każdym przypadku joint venture jest osobno powołaną spółką. Niekiedy może to być jedynie bardzo bliska współpraca dwóch podmiotów, które przeznaczyły kapitał na daną wspólnie realizowaną działalność i następnie rozliczają się, dzieląc koszty i przychody zgodnie z umową zawartą w momencie powstania joint venture, nie tworząc jednak oddzielnego podmiotu gospodarczego.

Joint veture są z reguły tworzone przez przedsiębiorstwa, które posiadają odmienne profile działalności, zbiegające się w jakimś określonym punkcie, w którym ich doświadczenie lub zasoby stają się komplementarne. Dzięki joint venture przedsiębiorstwa wspólnie realizują dane zadania wykorzystując wiedzę z obu sektorów.

Kapitał pracujący jest miarą finansową wykorzystywaną do oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa. Kapitał pracujący jest wyznaczany jako różnica między aktywami obrotowymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi.

Kapitał pracujący = aktywa obrotowe – zobowiązania krótkoterminowe

Kapitał pracujący obrazuje ile aktywów obrotowych jest finansowanych kapitałem długoterminowym.

>> Kapitał pracujący a płynność

W analizie finansowej za korzystne zjawisko przyjmuje się dodatnią wartość kapitału pracującego. Im wyższa jego wartość, tym bezpieczniejsze jest dane przedsiębiorstwo z punktu widzenia zachowania płynności (wypłacalności). Należy jednak zauważyć, że zbyt wysoka wartość kapitału pracującego może świadczyć o nieefektywnym zarządzaniu przedsiębiorstwem, które wybierając bezpieczeństwo rezygnuje z możliwości rozszerzenia działalności przy pomocy dodatkowych obcych źródeł finansowania.

>> Zarządzanie kapitałem p[racującym

Celem zarządzania kapitałem pracującym jest utrzymanie równowagi pomiędzy bezpieczeństwem przedsiębiorstwa z punktu widzenia jego płynności, a zyskownością działalności.

Zarządzanie kapitałem pracującym można podzielić na 4 podstawowe elementy:

• Zarządzanie środkami pieniężnymi – ma na celu utrzymywanie ilości środków pieniężnych umożliwiających terminowe regulowanie wszystkich zobowiązań, bez gromadzenia nadmiaru gotówki, która mogłaby być w tym czasie przeznaczona na rozszerzanie działalności lub inwestycje.
• Zarządzanie zapasami – ma na celu utrzymywanie takiego ich poziomu, który pozwoli na płynną produkcję oraz zaspokojenie zapotrzebowania na wyprodukowane wyroby, równocześnie minimalizując koszty składania zamówień, transportu i magazynowania.
• Zarządzanie należnościami – polega na takim regulowaniu polityki kredytowej przedsiębiorstwa, która z jednej strony będzie zachęcać klientów do zakupów, a z drugiej minimalizować negatywny wpływ wydłużonych terminów płatności na przepływy finansowe.
• Zarządzanie długiem krótkoterminowym – zarządzanie finansowaniem krótkoterminowym polega na takim doborze jego źródeł (np. wyborze pomiędzy wykorzystaniem linii kredytowych, kredytów kupieckich, faktoringu itp.), które zminimalizuje koszty obsługi długu, z drugiej strony zapewniając bezpieczeństwo z punktu widzenia zapadalności, co bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo przedsiębiorstwa w aspekcie płynności finansowej.

Zwykle jedno-dwu stronicowy dokument informacyjny opisujący profil funduszu, jego parametry, wyniki, skład portfela. Często funkcjonuje nazwa angielska "fact sheet".

Instrument płatniczy wydawany przez instytucje finansowe (np. banki) przeważnie w formie wystandaryzowanej plastikowej karty, wyposażonej zwykle w pasek magnetyczny i/lub mikroprocesor. Służy do regulowania należności za towary i usługi nabyte w punktach handlowych, przez internet oraz do wypłaty gotówki z bankomatów.

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – organ właściwy do sprawowania nadzoru nad instytucjami krajowymi w rozumieniu przepisów UE. Powołany na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 o nadzorze nad rynkiem finansowym. Przejęła zadania zniesionej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz Komisji Nadzoru Bankowego. KNF nie jest centralnym organem administracji rządowej, bowiem ustawa nie wskazuje na taką pozycję tego organu.

Komisja i Przewodniczący Komisji wykonują swoje zadania przy pomocy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Pracami UKNF kieruje Przewodniczący KNF i jego trzej zastępcy.

Zadania Komisji

• Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz nad sektorem kas spółdzielczych
• Podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego, ubezpieczeniowego i emerytalnego
• Podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności
• Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego
• Udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym
• Stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty

Zakres nadzoru

Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór w następującym zakresie:

• nadzór bankowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy – Prawo bankowe
  • ustawy o Narodowym Banku Polskim
  • ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających
• nadzór emerytalny, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
  • ustawy o pracowniczych programach emerytalnych
  • ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego
  • ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym
• nadzór ubezpieczeniowy, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej
  • ustawy o dystrybucji ubezpieczeń
  • ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich
  • ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
• nadzór nad rynkiem kapitałowym, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 1500),
  • ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1983),
  • ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 681),
  • ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 910),
  • ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym
• nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych (a także instytucjami pieniądza elektronicznego), sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy o usługach płatniczych
• nadzór uzupełniający, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy o nadzorze uzupełniającym nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego
• nadzór nad sektorem kas spółdzielczych, sprawowany zgodnie z przepisami:
  • ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2024 r. poz. 135),
  • ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 512),
  • ustawy z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 613).

Komisja Nadzoru Finansowego nie obejmuje swoim nadzorem:

• Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
• Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
• Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
• Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego
• Narodowego Funduszu Zdrowia

Konsolidacja sprawozdań finansowych polega na połączeniu sprawozdań finansowych dwóch lub więcej podmiotów gospodarczych, funkcjonujących odrębnie na rynku, ale powiązanych kapitałowo, i takim ich przedstawieniu jak gdyby działały one jako jeden podmiot gospodarczy.

Cele przeprowadzania konsolidacji sprawozdań kapitałowych obejmują:

•  ujawnienie monopolizacji rynku przez jedną spółkę, działającą pod wieloma markami, jako wiele podmiotów,
• ujawnienie transferu zysków do spółek, zarejestrowanych w tzw. "oazach podatkowych",
• uniemożliwienie spółkom deformacji prawdziwego obrazu sytuacji ekonomicznej jednostki dominującej. Spółka sprawująca kontrolę ekonomiczną nad inną spółką ma możliwości na takie kształtowanie wzajemnych stosunków, aby sztucznie poprawić lub pogorszyć kondycję finansową spółek. Wśród przykładów takich działań można wymienić m.in.:
  • sprzedaż do spółki-córki produktów lub usług po zawyżonych/zaniżonych cenach,
  • tworzenie spółki-córki poprzez wniesienie aportem składników aktywów rzeczowych (np. maszyn) w innej (wyższej lub niższej) wartości niż były wykazywane w księgach spółki-matki (w konsekwencji zawyżona/zaniżona jest nie tylko wartość inwestycji w spółkę zależną, ale również koszty amortyzacji aktywów rzeczowych (np. maszyn)),
  • sprzedaż produktów wytworzonych przez spółkę-córkę do spółki-matki w celu wykorzystania ich przez spółkę-matkę jako aktywa produkcyjne (np. nowa linia produkcyjna); w rezultacie koszty wytworzenia aktywa pokazywane są w spółce-córce jako koszty sprzedanych produktów, podczas gdy w rzeczywistości, gdyby spojrzeć na obie spółki jak na jeden wspólnie funkcjonujący podmiot gospodarczy, są to koszty wytworzenia produktów na potrzeby własne.

Kontrakt terminowy to umowa dwóch stron o wykonanie transakcji kupna, w której kupujący zobowiązuje się do zakupu, a sprzedający do sprzedaży określonej ilości danego dobra, po określonej cenie, w określonym czasie w przyszłości.

Kontrakty terminowe wykorzystywane są przede wszystkim do zabezpieczania ryzyka wynikającego z faktu posiadania instrumentu bazowego, na który kontrakt został wystawiony. Kontraktami terminowymi możemy zabezpieczyć na przykład posiadany portfel akcji przed utratą wartości lub przykładowo w przypadku kontraktów na kursy walut, chronić wynik finansowy przedsiębiorstwa, gdy jest on obarczony ryzykiem walutowym. Pozwala on na zawarcie w danym momencie umowy, dzięki której będziemy mogli sprzedać lub kupić (zależnie od rodzaju kontraktu) dany instrument bazowy w przyszłości po określonej z góry cenie.

Zabezpieczenie przed ryzykiem zmiany ceny

By móc zastosować kontrakt terminowy jako zabezpieczenie przed ryzykiem, inwestor musi w pierwszej kolejności określić jaką pozycję zajmuje na instrumencie bazowym – przed jakim ryzykiem chce się zabezpieczyć.

• Jeżeli wzrost ceny danego instrumentu bazowego jest dla niego korzystny a spadek niekorzystny, posiada on tzw. „pozycje długą na instrumencie bazowym”.
• Jeśli jest odwrotnie – spadek ceny danego instrumentu bazowego jest dla niego korzystny a wzrost niekorzystny, posiada pozycję nazywaną „pozycją krótką na instrumencie bazowym”.

Zabezpieczenie przed ryzykiem niepożądanej zmiany ceny instrumentu bazowego polega na zajęciu na kontrakcie na instrument bazowy pozycji przeciwnej do pozycji zajmowanej na instrumencie bazowym. Pozwala to na zniwelowanie negatywnego wpływu zmiany ceny instrumentu bazowego, z drugiej jednak strony likwiduje również ewentualne zyski z korzystnej zmiany jego ceny.

Spółka akcyjna utworzona w 1991 r., pełniąca funkcję izby rozliczeniowej. Przeprowadza rozliczenia płatności detalicznych pomiędzy bankami będącymi jej uczestnikami. Dla transakcji w złotych prowadzi systemy płatności: Elixir (z rozrachunkiem na bazie netto w ramach trzech sesji dziennie; ostateczny rozrachunek międzybankowy dokonywany jest w systemie SORBNET2), Express Elixir (system płatności natychmiastowych, wykorzystujący przedpłacone środki pieniężne) oraz Inkart (system rozliczeń kartowych), a dla transakcji w euro system płatności Euro Elixir (z rozrachunkiem w systemie TARGET2-NBP).

^{Spółka akcyjna, centralna instytucja odpowiedzialna za prowadzenie i nadzorowanie systemu depozytowo-rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w Polsce. Obrót ten jest prowadzony na zasadzie całkowitej dematerializacji papierów wartościowych. KDPW prowadzi rejestrację papierów wartościowych oraz zajmuje się rozrachunkiem transakcji na rynku regulowanym i poza rynkiem regulowanym (m.in. na GPW, BondSpot, NewConnect, Catalyst). Jej akcjonariuszami w równych częściach są Skarb Państwa, Giełda Papierów Wartościowych SA oraz NBP. KDPW funkcjonuje w formie spółki akcyjnej od listopada 1994, natomiast od 1991 r. funkcjonował jako część Giełdy Papierów Wartościowych.}

^{Funkcje Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych}

• _{Rozrachunek transakcji zawartych na publicznym rynku papierów wartościowych.} 
• _{Nadawanie kodów ISIN, CFI oraz FISN papierom wartościowym każdej emisji.}
• _{Nadawanie kodów LEI podmiotom zaangażowanym na rynku instrumentów pochodnych.}
• _{Rejestrowanie oraz przechowywanie instrumentów finansowych podlegających dematerializacji.} 
• _{Realizacja zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych.} 
• _{Nadzór nad zgodnością wielkości emisji papierów wartościowych znajdujących się w obrocie.} 
• _{Tworzenie połączeń operacyjnych (tzw. linków), dzięki którym możliwy jest rozrachunek transakcji zagranicznych spółek notowanych na GPW w formule dual-listing[3].}
• _{Zarządzanie obowiązkowym Systemem Rekompensat.} 
• _{Działalność w charakterze Zatwierdzonego Mechanizmu Sprawozdawczego (ARM – Approved Reporting Mechanism).}
• _{Zadania związane z systemem zabezpieczenia społecznego.} 

Umowa regulowana ustawą Prawo bankowe zobowiązująca bank do oddania do dyspozycji kredytobiorcy na oznaczony czas kwoty środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorcę do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, a także do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Banki udzielają gospodarstwom domowym kredytów konsumpcyjnych (m.in. gotówkowych, ratalnych, samochodowych, w rachunku karty kredytowej) i kredytów mieszkaniowych. Kredyty dla przedsiębiorstw można podzielić na: obrotowe (finansujące bieżącą działalność) i inwestycyjne (finansujące rozwój zdolności produkcyjnych i usługowych). Kredyty są udzielane w walucie krajowej i walutach obcych. Ostrożnościowa reguła zaleca, aby kredyt był udzielony w walucie, w której kredytobiorca uzyskuje główne dochody. Odsetki od kredytu mogą być naliczane według oprocentowania stałego lub zmiennego – opartego na stawce referencyjnej.

Rodzaj waluty wirtualnej będącej zapisem cyfrowym, powstającym dzięki algorytmowi w procesie zwanym „wydobywaniem” lub „kopaniem”. Do kryptowalut można zaliczyć np. bitcoina, dash, ethereum, litecoina, monero czy ripple. Zobacz też „waluta wirtualna”.

Cena danej waluty wyrażona w innej walucie. Wzrost wartości danej waluty względem innej waluty pod wpływem sił rynkowych nazywany jest aprecjacją, a spadek jej wartości – deprecjacją. Z kolei administracyjne zwiększenie wartości danej waluty względem innej waluty to rewaluacja, a zmniejszenie – dewaluacja.

Polityka KYC (Know Your Customer) – w Polsce znana jako Poznaj Swojego Klienta (PSK) – to zgodnie z definicją procedura należytej staranności oraz regulacja bankowa, którą muszą przeprowadzać instytucje finansowe oraz inne prawnie określone podmioty do zidentyfikowania swoich klientów i uzyskania pewnych, odpowiednich oraz trafnych informacji wymaganych do prowadzenia interesów ze stroną zainteresowaną

LIFO (metoda ceny (kosztu) najpóźniejszej) jest to metoda wyceny rozchodu zapasów, polegająca na księgowaniu rozchodu począwszy od ostatniej jednostki przyjętej do magazynu. Nazwa LIFO jest to skrót pochodzący od angielskiego określenia Last In, First Out – dosłownie: ostatnie weszło, pierwsze wyszło. Metoda ta może być wykorzystywana do wyceny materiałów, towarów oraz produktów.

Metody wyceny zapasów są ważne ze względu na fakt, że ceny zakupywanych materiałów oraz ogólne koszty produkcji zmieniają się w czasie. Często zdarza się sytuacja, w której znajdujące się w magazynie jednostki zapasów były przyjmowane po różnych cenach. Wydając z magazynu zapas, przedsiębiorstwo musi zdecydować po jakiej cenie zaksięgować jego wydanie. Jeżeli nie jest prowadzona ewidencja szczegółowa zapasów, przedsiębiorstwo nie jest wstanie dokładnie wskazać, która ich część była przyjęta po której cenie. Wie jedynie ile zapasów zostało po danej cenie przyjęte. Przedsiębiorstwa przyjmują więc konkretny model wyceny, np. LIFO.

Zgodnie z modelem wyceny LIFO, w momencie wydawania zapasu z magazynu przedsiębiorstwo księguje wydanie w wartości ostatnio przyjętego towaru, a gdy jego ilość się wyczerpie, po cenie poprzedniej.

Dział ekonomii poświęcony badaniu procesów zachodzących w gospodarce rozpatrywanej jako całość. Opiera się na analizie zagregowanych wskaźników gospodarczych, takich jak dochód całej gospodarki i jego komponenty, inflacja, stopa bezrobocia, saldo bilansu płatniczego. Modele makroekonomiczne, będące odzwierciedleniem zależności pomiędzy poszczególnymi częściami systemu gospodarczego, oraz opracowane na ich podstawie prognozy stanowią ważne przesłanki w planowaniu i ocenie polityki gospodarczej.

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, MSSF (ang. International Financial Reporting Standards, IFRSs) stanowią zbiór standardów rachunkowości, związanych z nimi interpretacji oraz ram konceptualnych, wydawanych przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, RMSR (ang. International Accounting Standards Board, IASB).

Monopson w ekonomii oznacza taką formę rynku, na której występuje tylko jeden odbiorca (klient) oraz wielu sprzedawców danego dobra lub usługi. Monopson jest przykładem niedoskonałej konkurencji, gdyż monopsonista kontroluje cały rynek i może dyktować dostawcom swoje warunki.

Przykładami monopsonów są niektóre rynki zdominowane przez firmy i instytucje państwowe. W wielu krajach o publicznej służbie zdrowia, resort zdrowia jest jedynym odbiorcą wszelkich usług w sektorze medycznym. Podobna sytuacja często również ma miejsce w sektorach energetycznych.

Inaczej – polityka makroostrożnościowa. Działanie, którego celem jest identyfikacja, ocena i monitorowanie ryzyka systemowego powstającego w systemie finansowym lub jego otoczeniu oraz dążenie do jego wyeliminowania bądź ograniczenia z wykorzystaniem instrumentów makroostrożnościowych. Skuteczny nadzór makroostrożnościowy powinien pozwolić na utrzymanie ciągłego dostępu sfery realnej gospodarki do finansowania i innych usług finansowych nawet w przypadku nieoczekiwanych i niekorzystnych zaburzeń o znacznej skali oraz niskim prawdopodobieństwie wystąpienia, przyczyniając się do utrzymania długookresowego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego kraju. Nadzór makroostrożnościowy osiąga ten cel poprzez: (a) wzmocnienie odporności systemu finansowego na wypadek realizacji ryzyka systemowego dzięki tworzeniu buforów absorbujących skutki szoku; (b) ograniczenie cyklicznego narastania nierównowag systemowych np. w postaci nadmiernego przyrostu kredytu (zadłużenia) i negatywnych sprzężeń między kredytem i cenami aktywów; oraz (b) ograniczenie strukturalnego ryzyka związanego z możliwością wystąpienia efektu zarażania instytucji finansowych poprzez wzajemne powiązania finansowe lub podobne ekspozycje oraz wzmocnienie odporności systemowo ważnych instytucji i infrastruktury finansowej.

Proces nadzorowania działalności pojedynczych instytucji finansowych, prowadzony na podstawie własnych i niezależnych ocen oraz posiadanych uprawnień i zasobów, w sposób niezależny, apolityczny i obiektywny. Proces ten jest realizowany na podstawie analizy ryzyka działalności prowadzonej przez te instytucje, oceny właściwego stosowania przez nie przepisów, standardów oraz dobrych praktyk, oraz odpowiedniej ochrony klientów korzystających z usług instytucji objętych nadzorem. Nadzór swoim wczesnym i skutecznym działaniem stara się przeciwdziałać sytuacjom kryzysowym, chronić deponentów banków, zapobiec upadłości poszczególnych instytucji finansowych, ograniczyć ryzyko rozprzestrzenienia się problemów na inne instytucje finansowe, przeciwdziałając spadkowi zaufania i przyczyniając się do utrzymania stabilności systemu finansowego jako całości.

Bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej. Wypełnia zadania określone w Konstytucji RP, ustawie o Narodowym Banku Polskim i ustawie Prawo bankowe. NBP pełni trzy podstawowe funkcje: banku emisyjnego, banku banków oraz centralnego banku państwa. Organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd NBP. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

NewConnect jest jednym z rynków alternatywnych funkcjonujących w Europie. Organizatorem obrotu na tym rynku jest Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Zasady organizacji NewConnect NewConnect jest platformą obrotu zdematerializowanymi akcjami oraz innymi instrumentami finansowymi działającą poza rynkiem regulowanym w formule Alternatywnego Systemu Obrotu (ASO). Nadzór nad tym rynkiem pełni jego organizator – Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA. Warunki dostępu dla uczestników rynku, kojarzenia ofert kupna i sprzedaży instrumentów finansowych, udostępniania informacji rynkowej, są  takie same, jak na Rynku Głównym Giełdy.  

NewConnect utworzono z myślą o innowacyjnych, dynamicznych firmach, którym dopływ kapitału da szansę wykorzystania drzemiącego w nich potencjału. Stanowi on miejsce pozyskania finansowania dla spółek w różnych fazach rozwoju, o wysokim potencjale wzrostu, profesjonalnie zarządzanych. NewConnect tworzy warunki dla rozwoju perspektywicznych spółek innowacyjnych i pełni funkcję inkubatora przedsiębiorczości. Jest odpowiednim rynkiem w szczególności dla spółek: 

• w początkowej fazie rozwoju, zarówno tych, które dopiero budują swoją przyszłość,
• jak też dojrzałych; poszukujących kapitału rzędu od kilkuset tysięcy do kilku milionów złotych; reprezentujących innowacyjne sektory, jak: IT, media elektroniczne, telekomunikacja, nanotechnologie, biotechnologie, ochrona środowiska, energia alternatywna, nowoczesne usługi finansowe i inne. 

Numer Rachunku Bankowego – standard służący do identyfikowania rachunku płatniczego w Polsce, składający się z 26 cyfr. Zawiera mechanizm pozwalający kontrolować, czy identyfikator rachunku płatniczego został poprawnie wprowadzony do systemu transakcyjnego. Zastosowanie identyfikatora zgodnego z NRB nie wymaga podawania dodatkowych danych o tym rachunku przy realizacji transakcji płatniczej.

Liczba (lub wartość) znaków pieniężnych powszechnego obiegu, wyemitowanych przez Narodowy Bank Polski, które pozostają w obiegu gotówkowym, pomniejszona o liczbę (lub wartość) znaków pieniężnych, które:- znajdują się w kasach i skarbcach NBP,- zostały złożone przez NBP do depozytu w skarbcach innych banków,- zostały wycofane przez NBP z obiegu gotówkowego z uwagi na stopień ich zużycia.

Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, które może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Emitent obligacji odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z obligacji, z wyjątkiem obligacji przychodowych (dających prawo do udziału w zyskach przedsiębiorstwa).

Obligacja jest więc rodzajem pożyczki – emitent jest w tym przypadku pożyczkobiorcą a obligariusz pożyczkodawcą.

>> Świadczenie z tytułu obligacji

• W przypadku świadczenia pieniężnego, emitent zobowiązany jest do zwrotu pożyczonej kwoty w ściśle określonym terminie wraz z naliczonymi odsetkami.
• W przypadku świadczenia niepieniężnego natomiast, emitent zobowiązany jest do spełnienia świadczenia określonego w obligacji w terminie określonym w obligacji. Świadczeniem tym mogą być:
  • Udziały w przyszłych zyskach remitenta,
  • Zamiana obligacji na akcje remitenta,
  • Prawa do pierwszeństwa nabycia akcji remitenta.
• Występują również obligacje, z których świadczenie jest częściowo pieniężne a częściowo niepieniężne. Przykładem mogą tu być obligacje, z których odsetki płacone są obligariuszowi w formie pieniężnej, natomiast spłata kwoty podstawowej następuje w akcjach emitenta obligacji

>>Pojęcia związane z obligacją

•  Wartość nominalna – kwota, od której emitent płaci odsetki oraz która musi być spłacona w dniu zapadalności obligacji.
• Cena emisji obligacji – cena, po której emitent sprzedał obligacje obligariuszom.
• Termin zapadalności obligacji (termin wykupu) – data, na którą emitent musi zwrócić kwotę podstawową. Termin wykupu obligacji (zapadalność) może wahać się od roku do nawet kilkudziesięciu lat. Ze względu na termin zapadalności obligacje dzieli się na krótkoterminowe (1-5 lat), średnioterminowe (5-10 lat) oraz długoterminowe (powyżej 10 lat).
• Kupon – stopa procentowa, której używa się do obliczenia odsetek od obligacji, które emitent musi zapłacić obligariuszowi.

RODZAJE OBLIGACJI

>> Obligacje zerokuponowe i kuponowe

W przypadku obligacji występują dwie metody naliczania oprocentowania. Ze względu na nie obligacje możemy podzielić na:

• Obligacje zerokuponowe - Obligacje nie wypłacające odsetek od kwoty podstawowej. Obligacje te sprzedawane są z reguły z dyskontem, czyli poniżej wartości nominalnej. Ich wykup natomiast następuje po wartości nominalnej. Różnica, nazywana dyskontem, jest zyskiem obligariusza.
• Obligacje kuponowe – Obligacje te sprzedawane są po wartości nominalnej. Zobowiązują one emitenta do okresowego płacenia tzw. kuponu (odsetek od wartości nominalnej). Terminy płatności kuponu ustalone są w obligacji (płatność może być dokonywana np. na koniec każdego kwartału, roku, bądź naraz w momencie wykupu obligacji). Ze względu na sposób ustalenia odsetek, obligacje te możemy podzielić na:
  • Obligacje o stałym oprocentowaniu – oprocentowanie w tym przypadku ustalone jest w momencie sprzedaży i obowiązuje aż do okresu wykupu. Obligacje o stałym oprocentowaniu są z reguły obligacjami krótkoterminowymi.
  • Obligacje o zmiennym oprocentowaniu – oprocentowanie takiej obligacji oparte jest z reguły o tzw. stopę bazową i powiększone o marżę. Stopą bazową może być na przykład stopa inflacji lub stopy procentowe określane przez bank centralny.

INNE RODZAJE OBLIGACJI:

•  Obligacje zamienne – dają obligariuszowi prawo do zamiany obligacji na akcje emitenta obligacji lub na inny instrument finansowy,
• Obligacje z prawem poboru (opcyjnie) – dają obligariuszowi prawo (opcję) do zakupu w określonym terminie akcji remitenta,
• Obligacje z opcją wykupu na żądanie – dają emitentowi prawo żądania wykupu przed ustalonym terminem,
• Obligacje z opcją sprzedaży na żądanie właściciela – dają obligariuszowi prawo zażądania od emitenta wykupu obligacji przed ustalonym terminem,
• Euroobligacje – określenie nadawane obligacjom notowanym na międzynarodowym rynku finansowym. Euroobligacje są to obligacje emitowane walucie innej niż waluta kraju, w którym dokonywana jest emisja. Euroobligacjami będą na przykład obligacje dolarowe emitowane w Polsce.
• Obligacje zagraniczne – obligacje emitowane w walucie kraju, w którym dokonywana jest emisja, których emitentem jest podmiot zagraniczny.
• Obligacje imienne
• Obligacje na okaziciela

EMITENCI OBLIGACJI

Obligacje są papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu. Handel nimi odbywa się na różnorodnych rynkach finansowych, np. na rynku międzybankowym oraz na giełdach papierów wartościowych.

To umowa łącząca najczęściej bank lub inną instytucje finansową oraz kupującego, której założeniem jest ustalenie stałego w danym okresie czasu kursu sprzedaży walut. W zamian za określone w umowie opcji wynagrodzenie, instytucja finansowa zobowiązuje się więc do sprzedaży waluty kupującemu po ściśle określonym kursie bazowym, nawet jeśli w czasie od podpisania umowy uległ on znacznym zmianom, co w praktyce czyni to narzędzie elementem pozwalającym minimalizować niekorzystny wpływ ryzyka walutowego.

Wartość procentowa, podawana w skali roku, ukazująca stopę oprocentowania. To według niej określa się naliczane odsetki od przekazanego kapitału.

Dokumenty, których posiadanie powiązane jest z nabyciem określonego prawa majątkowego. Do najczęściej spotykanych papierów wartościowych nalezą akcje, obligacje, weksle, banknoty, czeki oraz bony skarbowe. Emitowane przez przedsiębiorstwa są narzędziem finansowania ich bieżącej działalności, szczególnie działań inwestycyjnych.

Podmiot, który oferuje usługi i produkty finansowe podobne do bankowych, ale nie podlega określonym w regulacjach bankowych wymogom ostrożnościowym dotyczącym prowadzenia działalności bankowej, nadzorowi finansowemu ani systemowi gwarantowania depozytów. W polskim prawie pojęcie parabanku nie zostało sprecyzowane i dlatego w literaturze jest wiele definicji, o różnym zakresie podmiotowym. W Polsce za parabanki uznaje się przede wszystkim firmy pożyczkowe oraz lombardy. Niekiedy pojęcie to jest rozszerzane na inne podmioty rynku finansowego, w tym także takie, które prowadzą działalność niezgodnie z przepisami prawa.

Pasywa są to źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa. Pojęcie pasywów jest ściśle związane z bilansem przedsiębiorstwa, który przedstawia aktywa posiadane przez spółkę oraz źródła ich finansowania.

Pasywa w przedsiębiorstwie dzielą się na dwie podstawowe grupy:

• Kapitał własny – są to wartości wniesione do spółki przez jej właścicieli (przede wszystkim kapitał zakładowy) oraz środki uzyskane w trakcie działalności i będące własnością spółki (tu podstawową pozycją jest zysk wypracowany przez spółkę).
• Kapitały obce – są to wszelkiego rodzaju źródła finansowania przy wykorzystaniu kapitału obcego. Będą to w dużej mierze kredyty i pożyczki zarówno długo- jak i krótkoterminowe oraz zobowiązania handlowe.

Pasywa w bilansie przedstawione są w kolejności od tych o najdłuższym do tych o najkrótszym terminie zapadalności. Całkowita wartość pasywów, zgodnie z zasadą bilansową, równa jest wartości aktywów kontrolowanych przez przedsiębiorstwo.

Powszechny środek płatniczy przyjmowany w zamian za towary i usługi lub służący do regulowania zobowiązań, w tym podatkowych. Współcześnie funkcję pieniądza pełni przede wszystkim gotówka w obiegu (znaki pieniężne emitowane przez bank centralny) oraz środki na rachunkach w bankach komercyjnych.

Oszukańcza struktura inwestycyjna, w której rzekomo wypracowane zyski wypłaca się dotychczasowym inwestorom ze środków wnoszonych przez nowych klientów, co zmniejsza podejrzenia co do jej charakteru i nielegalności działania. W praktyce organizator piramidy finansowej nie inwestuje powierzonych mu środków, nie ma licencji na prowadzenie działalności na rynku finansowym i zazwyczaj stosuje tzw. kreatywną księgowość. Potencjalni klienci są zachęcani do inwestowania obietnicą wysokich zysków, które mają być zapewnione przez (w rzeczywistości pozorne) inwestycje w określone rodzaje aktywów (np. nieruchomości, metale szlachetne). Organizowanie piramid finansowych stanowi tzw. nieuczciwą praktykę i jest zakazane przez prawo. Piramidy finansowe są skazane na bankructwo, gdyż ich działalność wymaga stałego dopływu nowych uczestników, czego nie można zapewnić.

Zwany podatkiem Belki, to podatek dochodowy od osób fizycznych należy w wysokości 19% w przypadku uzyskania przychodów z kapitałów pieniężnych, w tym miedzy innymi odsetek kont oszczędnościowych, zysków z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, sprzedaży papierów wartościowych i udziałów w spółkach.

Część polityki gospodarczej państwa skoncentrowana na kształtowaniu kursu walutowego i/lub warunków działania rynku walutowego. Rynkowym instrumentem polityki kursowej są interwencje na rynku walutowym, w tym sprzedaż lub zakup walut obcych przez bank centralny. Obecnie w Polsce obowiązuje system płynnego kursu walutowego, który nie wyklucza interwencji walutowych.

Działania, które podejmuje bank centralny, aby wpływać na koszt i dostępność kredytu, aktywność gospodarczą, kurs walutowy i inflację. Współcześnie głównym instrumentem polityki pieniężnej w krajach, w których obowiązuje płynny kurs walutowy, są stopy procentowe banku centralnego. Zmiany ich poziomu oddziałują na oprocentowanie depozytów i kredytów w gospodarce oraz na poziom kursu walutowego, a przez to na decyzje podmiotów gospodarczych, w tym dotyczące inwestowania i konsumpcji. W Polsce politykę pieniężną prowadzi Narodowy Bank Polski. Głównym celem polityki pieniężnej NBP jest zapewnienie stabilności cen. Jednocześnie polityka pieniężna jest prowadzona w taki sposób, aby sprzyjać utrzymaniu zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz stabilności systemu finansowego.

Umowa regulowana ustawą Kodeks cywilny, w której dający pożyczkę zobowiązuje się do przeniesienia na własność biorącego określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się do zwrócenia tej samej ilości pieniędzy albo tej samej liczby rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim umowa pożyczki powinna określać stopę oprocentowania i warunki jej zmiany z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej. W odróżnieniu od kredytu, pożyczki mogą być udzielane przez wszystkie podmioty mające zdolność do wykonywania czynności prawnych, zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, a uzyskane przy jej pomocy środki mogą być wykorzystane do dowolnych celów. Wyróżnia się dwa rodzaje pożyczki: bankową i konsumencką. Pożyczka bankowa dodatkowo regulowana jest ustawą Prawo bankowe, a jej przedmiotem jest wyłącznie przekazanie środków pieniężnych. Pożyczka konsumencka nie posiada takich ograniczeń.

Funkcja banku centralnego w ramach zarządzania kryzysowego polegająca na tym, że bank centralny może udzielić wsparcia płynnościowego indywidulanym bankom (lub innym kwalifikowanym instytucjom), które doświadczają przejściowych problemów płynnościowych, ale pozostają wypłacalne. Wsparcie to ma charakter tymczasowy (krótkookresowy) i jest przyznawane instytucji w sytuacjach nadzwyczajnych, po wyczerpaniu przez nią rynkowych źródeł finansowania. W celu ograniczenia pokusy nadużycia bank centralny wymaga odpowiedniej ilości i jakości zabezpieczenia oraz stosuje karne oprocentowanie.

Prawo do akcji jest prawem majątkowym uprawniającym inwestora do otrzymania akcji nowej emisji, w której objął on akcje. Powstaje ono z chwilą dokonania przydziału tych akcji, a wygasa w momencie zarejestrowania akcji w depozycie papierów wartościowych lub z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego odmawiającego wpisu podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru przedsiębiorców.

PDA jest więc papierem wartościowym wypełniającym lukę czasową, która powstaje pomiędzy momentem przydzielenia akcji akcjonariuszowi, a chwilą ich rejestracji. Są one w pewnym sensie substytutem akcji. Zamiana praw do akcji na akcje następuje automatycznie w wyznaczonym dniu, bez ingerencji posiadacza PDA.

Zastosowanie PDA pozwala na znaczne obniżenie ryzyka subskrybentów na akcje poprzez eliminację konieczności czekania na dopuszczenie akcji do obrotu w celu ich sprzedaży.

Mierzy zagregowaną wartość finalnych dóbr i usług wytworzonych przez polskie i zagraniczne czynniki produkcji na terenie Polski w określonej jednostce czasu. PKB nominalny oblicza się według bieżących cen, natomiast PKB realny jest „oczyszczony” z wpływu inflacji. Istnieją trzy zasadnicze metody obliczania PKB: (a) wydatkowa – PKB jest równy wydatkom wszystkich nabywców dóbr finalnych, (b) dochodowa – PKB musi być równy sumie dochodów wszystkich właścicieli czynników produkcji, (c) produkcyjna – PKB oblicza się, odejmując od całkowitej produkcji wartość dóbr i usług zużytych w procesie jej tworzenia.

Prospekt emisyjny jest dokumentem informacyjnym publikowanym przez emitentów papierów wartościowych. Jego celem jest przedstawienie potencjalnym nabywcom papierów wartościowych informacji o danej ofercie emisyjnej.

Prospekt emisyjny może być wydany w przypadku emisji:

• akcji,
• obligacji,
• jednostek funduszy inwestycyjnych,
• innych ofert.

W bardzo wielu przypadkach, szczególnie w przypadku emisji publicznych, prospekt emisyjny jest dokumentem wymaganym przez prawo. Ma to na celu zabezpieczenie interesów potencjalnych kupców poprzez udostępnienie im szczegółowych informacji na temat emitenta oraz emisji. W Polsce obowiązek tworzenia prospektu emisyjnego zachodzi wtedy, gdy emisja skierowana jest do więcej niż 100 osób, gdyż jest ona wtedy traktowana jako oferta publiczna (w przeciwieństwie do prywatnej - poniżej 100).

Informacje zawarte w prospekcie emisyjnym to przede wszystkim:

1. Informacje na temat emitenta - szczegółowe informacje na temat emitenta, jego działalności, zarządu i inne informacje, które mogą być istotne w podejmowaniu decyzji inwestycyjnej.
   1. W przypadku emisji akcji lub papierów dłużnych będą to między innymi informacje o sytuacji finansowej emitenta. Ponadto w przypadku akcji w prospekcie zawarte będą również informacje dotyczące pozycji strategicznej przedsiębiorstwa na rynku oraz plany strategiczne.
   2. W przypadku emisji jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym prospekt będzie zawierał informacje o tym, w co fundusz inwestuje lub będzie inwestował. Jeśli fundusz będzie inwestował w różne rodzaje papierów wartościowych, prospekt emisyjny przedstawi również informacje o tym jaki będzie procentowy udział każdej grupy papierów w całym portfolio.
2. Informacje na temat emisji - informacje dotyczące konkretnej emisji. Będą one bardzo zróżnicowane, zależnie od rodzaju emisji.
3. Adresat emisji - informacja o tym, do kogo skierowana jest emisja.

Dokument prawny opisujący zasady działalności funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego. Zawiera wszystkie szczegółowe informacje o funduszu i sposobie jego działania. Prospekt zawiera statut funduszu, oświadczenie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych o zgodności metod i zasad wycen aktywów, odniesienie się do ewentualnych zmian w tym zakresie oraz informacje niezbędne do oceny ryzyka inwestycyjnego.

Bezgotówkowa usługa płatnicza polegająca na uznaniu określoną kwotą rachunku płatniczego odbiorcy (beneficjenta), realizowana z rachunku płatniczego płatnika. Operację tę przeprowadza bank prowadzący rachunek płatnika (lub inny dostawca usług płatniczych), na podstawie jego dyspozycji. Usługę tę nazywa się także poleceniem przelewu lub przelewem bankowym.

Zdolność do terminowego regulowania rat kredytów, pożyczek i innych krótkoterminowych zobowiązań. Zarządzanie płynnością finansową ma na celu utrzymywanie odpowiedniej ilości środków pieniężnych na terminowe realizowanie spłat zobowiązań. Brak płynności finansowej może doprowadzić do nadmiernego zadłużenia, a także do upadłości konsumenckiej.

Rachunek przepływów pieniężnych (zwany także sprawozdaniem z przepływów pieniężnych lub cash-flow z języka angielskiego) jest jednym z elementów sprawozdania finansowego. Obowiązek jego sporządzania regulują przepisy poszczególnych krajów. W Polsce podlegają mu wszystkie jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu.

BUDOWA RACHUNKU PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Cash flow pokazuje przepływy pieniężne w podziale na trzy podstawowe grupy:

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ

Działalność operacyjna jest to podstawowa działalność przedsiębiorstwa. Jest to przede wszystkim działalność polegająca na produkcji i sprzedaży produktów lub usług klientom.

Dzięki wyodrębnieniu tej grupy jako pierwszej w rachunku przepływów pieniężnych uwidoczniona jest skuteczność przedsiębiorstwa w generowaniu przepływów pieniężnych z działalności podstawowej, bez uwzględnienia transakcji mających charakter jednorazowy (jak sprzedaż lub zakup środków trwałych) lub niezwiązanych z podstawową działalnością, takich jak przepływy związane z finansowaniem przedsiębiorstwa lub jego działalnością inwestycyjną. Do przepływów z działalności operacyjnej zalicza się przede wszystkim:

• Przepływy ze sprzedaży dóbr i usług,
• Wypływy z tytuły zapłaty dostawcom za dostawy towarów i materiałów,
• Wypłaty wynagrodzeń dla pracowników,
• Wypływy z tytułu podatków i opłat.

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ

Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej to przede wszystkim:

• Zakup i sprzedaż środków trwałych,
• Udzielanie pożyczek oraz otrzymywanie ich spłat,
• Zakup i sprzedaż udziałów i akcji innych podmiotów gospodarczych.

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ

W tej sekcji znajdują się jedynie przepływy pieniężne związane z finansowaniem przedsiębiorstwa, czyli przede wszystkim:

• Przychody z emisji udziałów i akcji,
• Przychody z emisji papierów dłużnych,
• Wypływy z tytułu wypłaty dywidend,
• Wypływy z tytuły wykupu akcji własnych przedsiębiorstwa,
• Wypływy z tytułu spłaty pożyczek i kredytów.

Zależnie od zastosowanych standardów rachunkowości oraz polityki rachunkowości firmy, klasyfikacja przepływów może być różna. Na przykład według IFRS odsetki od zaciągniętych przez firmę pożyczek wykazywane są w przepływach z działalności operacyjnej, podczas gdy zgodnie z polską Ustawą o Rachunkowości powinny one być wykazywane w przepływach z działalności finansowej.

Rachunek prowadzony przez dostawcę usług płatniczych dla jednego lub większej liczby użytkowników, służący do wykonywania transakcji płatniczych. Na rachunku płatniczym będącym rachunkiem bankowym lub rachunkiem prowadzonym przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową można także przechowywać środki pieniężne.

Organ kontrolny, który może być powołany w specjalistycznym funduszu inwestycyjnym otwartym (SFIO) lub funduszu inwestycyjnym zamkniętym (FIZ). Członkiem rady inwestorów może być uczestnik funduszu reprezentujący co najmniej 5% ogólnej liczby jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych. Rada inwestorów kontroluje realizację celu inwestycyjnego funduszu i polityki inwestycyjnej oraz przestrzeganie ograniczeń inwestycyjnych. W tym celu członkowie rady inwestorów mogą przeglądać księgi i dokumenty funduszu oraz żądać wyjaśnień od towarzystwa. Statut funduszu może rozszerzyć uprawnienia rady inwestorów.

Organ Narodowego Banku Polskiego odpowiedzialny za prowadzenie polityki pieniężnej, w tym ustalanie wysokości stóp procentowych NBP. Składa się z Przewodniczącego Rady, którym jest Prezes NBP oraz 9 członków, powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat na sześć lat. Do obowiązków Rady należy m.in. ustalanie corocznych założeń polityki pieniężnej oraz składanie Sejmowi sprawozdań z ich wykonania.

Rentowność jest to miara efektywności gospodarowania. Obliczana jest ona jako stosunek zysku do danej wielkości finansowej, której rentowność jest wyznaczana. W finansach pojęcie rentowności odnosi się zarówno do przedsiębiorstw, inwestycji jak i papierów wartościowych. Najczęściej wyrażana jest ona procentowo.

Rentowność jest popularnym wskaźnikiem wykorzystywanym do porównywania między sobą efektywności różnych przedsiębiorstw lub inwestycji. Dzięki temu, iż jest ona wskaźnikiem relacyjnym, badającym stosunek dwóch wielkości, rentowność jest skutecznym narzędziem do porównywania efektywności przedsięwzięć o różnej wielkości, co nie je jest możliwe w przypadku wykorzystania wartości bezwzględnych, takich jak zysk.

Kompleksowy mechanizm prawny i operacyjny polegający na przeprowadzeniu przymusowej restrukturyzacji lub likwidacji banku, przy jednoczesnym zachowaniu jego funkcji krytycznych (czyli działań, usług lub operacji, których zaprzestanie mogłoby doprowadzić do zakłócenia stabilności finansowej lub zaburzeń w gospodarce realnej) i ochronie ubezpieczonych depozytów. Procedura ta zakłada brak zaangażowania środków podatników – koszty restrukturyzacji mają ponieść dotychczasowi właściciele banku oraz nieubezpieczeni wierzyciele.

Rynek pozagiełdowy jest to rynek obrotu papierami wartościowymi, na którym transakcje odbywają się bezpośrednio pomiędzy uczestnikami rynku, bez pośrednictwa trzeciego podmiotu (giełdy papierów wartościowych). Na rynku tym cena akcji ustalana jest pomiędzy dwoma stronami (między dwoma brokerami) w przypadku każdej transakcji oddzielnie.

Rynek pozagiełdowy umożliwia spółkom pozyskanie kapitału, bez konieczności spełniania wysokich wymogów stawianych przez giełdy papierów wartościowych. Jest on przeznaczony głównie dla mniejszych i mniej wiarygodnych spółek, które nie spełniają standardów narzucanych przez giełdy spółkom notowanym na rynku podstawowym.

Rynek pozagiełdowy charakteryzuje się podwyższonym poziomem ryzyka i w wielu krajach możliwość inwestowania na tym rynku ograniczona jest do wyspecjalizowanych podmiotów i inwestorów posiadających odpowiednie doświadczenie.

Rynki pozagiełdowe są w większości krajów rynkami regulowanymi i podlegają nadzorowi.

Rynek OTC

Rynkiem pozagiełdowym w Polsce jest Centralna Tabela Ofert (CeTO). Rynek ten prowadzony jest przez spółkę MTS-CeTO S.A, której głównymi akcjonariuszami są:

• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
• Skarb Państwa
• Domy maklerskie
• Banki
• Związek Banków Polskich - Izba Gospodarcza
• MTS S.A.

Nadzór nad rynkiem stanowi Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (KPWIG). Rozliczenia transakcji, tak samo jak w przypadku rynków giełdowych, dokonywane są za pośrednictwem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (KDPW).

Notowania na CeTO odbywają się w systemie notowań ciągłych. Podstawową różnicą jest jednak fakt, że na CeTO wahania kursów instrumentów finansowych nie są w żaden sposób ograniczone.

Ryzyko związane z lokowaniem środków. Każdy fundusz ma wskazane ryzyka, które go charakteryzują ze względu na sposób lokowania środków i charakter aktywów, w które inwestuje. Szczegółowy opis ryzyk znajduje się w Prospekcie każdego funduszu.

To możliwość odnotowania strat lub zysków finansowych powiązanych z posiadaniem zobowiązania w walucie obcej. To tym samym ryzyko posiadaczy kredytu udzielonego np. w euro czy franku szwajcarskim. W przypadku nagłego wzrostu kursu wymiany waluty proporcjonalnie wzrastają także regulowane w trybie miesięcznym raty kredytu, co znaczy, że w przeciwieństwie do rat kredytu złotowego ich wartość nie jest stała i nie może zostać ustalona z wyprzedzeniem.

Wynika z zarządzania przez banki aktywami i pasywami oraz prowadzenia bieżącej działalności operacyjnej. Wyróżnia się m.in. ryzyko: kredytowe, płynności, operacyjne, rynkowe. Ryzyko kredytowe oznacza, że bank może nie uzyskać płatności z tytułu umowy kredytowej m.in. odsetek lub raty kapitałowej kredytu. Ryzyko płynności jest zagrożeniem utraty zdolności do finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań przez bank. Ryzyko operacyjne oznacza ryzyko straty wynikające z nieodpowiednich lub zawodnych procedur wewnętrznych, błędów ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych; obejmuje także ryzyko prawne. Ryzyko rynkowe jest zagrożeniem, że zmiany m.in. cen aktywów, kursów wymiany walut, stawek procentowych spowodują straty na pozycjach bilansowych i pozabilansowych banku.

do 2015 Rzecznik Ubezpieczonych – instytucja, której zadaniem jest ochrona klientów podmiotów rynku finansowego, takich jak zakłady ubezpieczeń, banki, biura maklerskie i firmy pożyczkowe.

Rzecznika Finansowego powołano ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego, o Rzeczniku Finansowym i o Funduszu Edukacji Finansowej. Instytucja ta powstała w wyniku rozszerzenia zakresu działań powołanego w 1995 r. Rzecznika Ubezpieczonych. Podstawę funkcjonowania Rzecznika Ubezpieczonych regulowała ustawa z dnia 22 maja 2003 o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych.

Biuro Rzecznika rozpatruje reklamacje, udziela porad i wsparcia osobom fizycznym, które są stroną umowy z podmiotem finansowym, zarówno na etapie postępowania interwencyjnego, jak i sądowego. Może również prowadzić postępowanie pozasądowe, którego celem jest polubowne rozwiązanie sporu między klientem a podmiotem rynku finansowego. Działalność Biura Rzecznika finansowana jest przez podmioty rynku finansowego.

Stan, w którym system finansowy pełni swoje funkcje w sposób ciągły i efektywny, nawet w przypadku nieoczekiwanych i niekorzystnych zaburzeń o znacznej skali oraz niskim prawdopodobieństwie wystąpienia. Utrzymanie stabilności systemu finansowego wymaga monitorowania ryzyka systemowego powstającego w systemie finansowym lub w jego otoczeniu, jak również podejmowania działań eliminujących lub ograniczających to ryzyko. Stabilnie funkcjonujący system finansowy jest warunkiem koniecznym do zapewnienia zrównoważonego rozwoju gospodarczego w długim okresie.

Wyrażony procentowo koszt kredytu lub zwrot z zainwestowanych środków. Pojęcie stóp procentowych może dotyczyć m.in. stóp banku centralnego, stóp rynku międzybankowego lub oprocentowania kredytów i depozytów bankowych. Stopy procentowe mogą mieć różną wysokość zależnie od długości kontraktu (zapadalności), ryzyka związanego z kontrahentem i innych czynników.

Storno oznacza zapis księgowy anulujący operację księgową.

Storno zostało wprowadzone, aby umożliwić poprawianie błędów księgowych bez konieczności kreślenia (dzięki czemu zachowywana była czytelność zapisów, kolejność ich numeracji oraz cała historia księgowań, włącznie z księgowaniami błędnymi).

Występują dwa rodzaje strona:

Storno czerwone polega na dokonaniu zapisu na tych samych kontach co zapis korygowany, po tych samych stronach tych kont i w tej samej wartości, ale ze znakiem minus. Storno czerwone powoduje anulowanie błędnego zapisu oraz usuwa jego wpływ na obroty na kontach.

Nazwa strona czerwonego pochodzi od tego, że gdy księgi były prowadzone ręcznie, strony czerwone wprowadzane były przy pomocy czerwonego atramentu, w przeciwieństwie do pozostałych zapisów na koncie, które były czarne. Często, aby dodatkowo wyróżnić strono czerwone, było ono brane w ramkę lub nawias.

Storno czarne polega na dokonaniu zapisu na tych samych kontach co zapis korygowany, w tej samej kwocie, lecz po stronach przeciwnych do stron zapisu korygowanego. Storno czarne eliminuje wpływ błędnej operacji na bilans obu kont, powoduje jednak zwiększenie ich obrotów w stosunku do sytuacji, gdyby taki zapis nie był wprowadzony.

System wzajemnie powiązanych instytucji, rynków oraz elementów infrastruktury, które świadczą usługi finansowe na rzecz sfery realnej gospodarki i państwa. System finansowy jest częścią systemu ekonomicznego kraju. W ramach systemu finansowego można wyróżnić dwa segmenty: rynkowy system finansowy oraz publiczny system finansowy. System finansowy pełni funkcje: monetarną (dostarcza podmiotom niefinansowym pieniądz i umożliwia jego obieg w gospodarce), kapitałowo-redystrybucyjną (umożliwia przepływ wolnych środków od podmiotów, które nimi dysponują, do podmiotów, które ich potrzebują) oraz kontrolną (sprawuje kontrolę nad strumieniami pieniężnymi, w szczególności nad środkami zainwestowanymi, wypożyczonymi i redystrybuowanymi w przeszłości). System finansowy obejmuje elementy regulowane i nieregulowane.

Określona grupa instytucji, instrumentów i procedur wykorzystywanych do zapewnienia obiegu pieniądza w obrębie danego obszaru geograficznego, którym zazwyczaj jest jeden kraj (krajowy system płatniczy). Elementami systemu płatniczego są:

• podmioty uczestniczące w systemie, w tym m.in. bank centralny, banki komercyjne, izby rozliczeniowe i podmioty niebankowe,
• rodzaje zobowiązań, których dotyczą płatności,
• środki dokonywania płatności, w tym m.in. instrumenty płatnicze i kanały komunikacji,
• umowne stosunki łączące zainteresowane strony. W krajowym systemie płatniczym funkcjonują systemy płatności wysokokwotowych, w tym przede wszystkim systemy międzybankowych transferów funduszy znacznej wartości, systemy płatności detalicznych, schematy płatnicze oraz systemy rozliczeń i rozrachunku papierów wartościowych.

Formalne ustalenia oparte na prawnych i umownych powiązaniach pomiędzy uczestnikami i operatorami systemu, w ramach których obowiązują wspólne dla tych podmiotów zasady przekazywania zleceń płatniczych, przeprowadzania rozliczeń i rozrachunku wzajemnych zobowiązań uczestników systemu.

Słownik "Giełda to proste" >> Słownik pojęć

Słownik Komisji Nadzoru Finansowego >> Słownik Rynku Finansowego

teerminy terminy

Zajmuje się tworzeniem, zarządzaniem i reprezentowaniem funduszy inwestycyjnych lub funduszy zagranicznych, w tym pośrednictwem w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa. Towarzystwo zatrudnia wykwalifikowane osoby, które podejmują decyzje dotyczące lokat inwestycyjnych funduszy. W określonych przypadka może zlecić zarządzanie portfelem funduszu zewnętrznej firmie. Towarzystwem może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na wykonywanie takiej działalności.

Osoba, która za wpłatę wniesioną do funduszu nabyła jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne. Może to być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, na której rzecz w rejestrze lub ewidencji uczestników są zapisane jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne.

Prezes UOKiK jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. Prowadzi on postępowania w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, a także w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. UOKiK może zakazać stosowania praktyki uznanej za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów oraz nakładać kary finansowe na przedsiębiorców, którzy takie praktyki stosują. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności:

• naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;
• nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji;
• proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru.

Skargi i zawiadomienia o praktykach przedsiębiorców, w tym podmiotów rynku finansowego, naruszających zbiorowe interesy konsumentów można składać:

• osobiście poprzez złożenie pisma w siedzibie Urzędu w Warszawie przy pl. Powstańców Warszawy 1 lub w delegaturach UOKiK,
• przekazać za pośrednictwem poczty na adres centrali lub delegatur
• za pomocą faksu,
• ustnie do protokołu w centrali przy pl. Powstańców Warszawy 1 w Warszawie lub w delegaturach UOKiK,
• przez elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP.

Skarga lub zawiadomienie – jeśli jest zasadna – może, ale nie musi być przyczynkiem do wszczęcia postępowania o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Prezes UOKiK nie ma bowiem obowiązku wszczynania na wniosek skarżącego postępowania w każdej takiej sprawie. Ponadto zgłaszający skargę nie będzie stroną postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

Użytkowanie wieczyste jest jednym z katalogu praw rzeczowych, które mogą przysługiwać do nieruchomości. W użytkowanie wieczyste oddaje się grunt, będący własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (gminy lub związków gmin), na okres 99 lat.

Prawo to nie różni się prawie od prawa własności do nieruchomości, chociaż prawa użytkowania wieczystego można zostać pozbawionym i jest ono teoretycznie ograniczone w czasie.

Użytkownikowi wieczystemu przysługuje prawo do wnioskowania o przedłużenie na kolejny okres, a właściciel gruntu może odmówić wyłącznie ze względu na ważny interes społeczny, dlatego mówi się o jedynie teoretycznej możliwości pozbawienia tego prawa po upływie 99 lat.

Prawo to jest specyficzne dla Polski i zostało wprowadzone w 1961 roku, stąd nie ma jeszcze żadnych doświadczeń w zakresie przedłużania prawa użytkowania wieczystego. Przyczyną wprowadzenia do polskiego systemu prawa takiej dość specyficznej konstrukcji, jak użytkowanie wieczyste, należy szukać w ówczesnym systemie ekonomicznym. Według ideologii państwa socjalistycznego grunty były traktowane jako dobro wspólne wszystkich obywateli i państwo nie chciało się pozbywać ich własności. Z drugiej strony nikt nie wybudowałby budynku na gruncie, który nie byłby jego własnością. Prawo użytkowania wieczystego połączyło interes państwa socjalistycznego i obywateli, dążących do budowy własnego domu, gdyż w jego myśl wszelkie budynki i budowle wzniesione przez użytkownika wieczystego nie stają się własnością właściciela gruntu, a pozostają własnością tego, kto dany budynek zbudował.

Prawo użytkowania wieczystego obejmuje prawo dysponowania rzeczą (ius utendi) oraz pobierania z niej pożytków (ius fruendi). Ponadto jest to prawo zbywalne, można je również obciążyć hipoteką czy zapisać w testamencie.

Cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest prawnym środkiem płatniczym ani oficjalną międzynarodową jednostką rozrachunkową, a także regulowanym pieniądzem elektronicznym czy instrumentem finansowym, wekslem lub czekiem – jest natomiast wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego. Zobacz też: kryptowaluta.

Wartość godziwa jest pojęciem wykorzystywanym przede wszystkim w rachunkowości i finansach i oznacza ona obiektywny szacunek wartości rynkowej danego dobra. Definicja wartości godziwej wg. polskiej Ustawy o Rachunkowości oraz Międzynarodowych Standardów Rachunkowości jest taka sama:

„Kwota za jaką dany składnik aktywów mógłby być wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami."

Jeśli dla danego dobra istnieje aktywny rynek, przez co cena rynkowa danego dobra jest znana i łatwa do ustalenia, wartość godziwa będzie równa wartości rynkowej. Jeśli zaś dla danego dobra nie ma aktywnego rynku, wycena aktywa do wartości godziwej musi odbyć się poprzez szacunek. Może to być więc:

• Wycena rzeczoznawcy;
• Wycena uzyskana poprzez oszacowanie wartości bieżącej netto, czyli sumy wszystkich zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych jakie wynikną z tytułu użytkowania aktywa.

ZASTOSOWANIE WARTOŚCI GODZIWEJ

Zastosowanie wartości godziwej przy wycenie aktywów ma różny zakres, w zależności od stosowanych standardów rachunkowości.

W przypadku Ustawy o Rachunkowości, wartość godziwa wykorzystywana jest szczególnie podczas tworzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego - do wyceny składników majątku przejmowanych spółek.

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości dopuszczają więcej sytuacji, w których spółka może zdecydować się na wycenę niektórych składników przy pomocy wartości godziwej. Stosuje się ją między innymi w przypadku wyceny środków trwałych, a w szczególności nieruchomości inwestycyjnych, oraz większości instrumentów finansowych.

Warunki dostawy określają reguły dostawy towaru od sprzedawcy do odbiorcy w przypadku handlu międzynarodowego. Powszechnie wykorzystywanym standardem są w tym przypadku Międzynarodowe Reguły Handlu nazywane Incoterms (International commercial terms).

Incoterms wykorzystywane są do jasnego podziału kosztów transakcji i transportu oraz odpowiedzialności pomiędzy sprzedawcę i kupującego. Incoterms określają też która strona ponosi ryzyko związane z kondycją towaru w trakcie transportu oraz kiedy to ryzyko przekazane jest ze sprzedawcy na kupującego (jest to istotne, gdyż przekazanie ryzyka oznacza de facto moment sprzedaży, w którym to sprzedawca przestaje być odpowiedzialny za dalsze etapy transportu oraz stan towaru).

Ważnym elementem incoterms jest lokalizacja geograficzna. Incoterms zawsze zawierają lokalizację geograficzną, określającą miejsce dostawy. Niektóre incoterms odnoszą się specyficznie do konkretnej metody trasportu, np. transportu morskiego - incoterm „FAS Gdańsk” oznaczać będzie, że dostawca musi dostarczyć towar do portu w Gdańsku. Szczegóły konkretnych incoterms można znaleźć poniżej.

Dokument prawny sporządzany do celów prywatnej (niepublicznej) emisji certyfikatów inwestycyjnych funduszu inwestycyjnego zamkniętego.

To usługa zarządzania majątkiem - kompleksowa obsługa klienta, która obejmuje nie tylko płynne aktywa majątku, lecz także aktywa trwałe (a więc zarządzanie całym majątkiem, wraz z majątkiem pozafinansowym). To zaspokajanie praktycznie wszystkich potrzeb klientów – usługa jest bowiem niezwykle szeroka i znacznie wykracza poza standardowe usługi bankowe, dlatego też dedykowana jest tylko najzamożniejszym klientom banków.

Uśredniona stopa procentowa obowiązująca banki, które pożyczają sobie pieniądze na rynku międzynarodowym (Warsaw Interbank Offer Rate).

Oblicza się jako wyrażony w procentach iloraz kapitału Tier I banku oraz miary jego ekspozycji całkowitej uwzględniającej zarówno ekspozycje bilansowe, jak i pozabilansowe. Do celów regulacyjnych wskaźnik dźwigni oblicza się jako prostą średnią arytmetyczną miesięcznych wskaźników dźwigni w ciągu kwartału. Tradycyjnie dźwignia finansowa jest to relacja posiadanych przez instytucję aktywów, zobowiązań pozabilansowych i innych rodzajów zobowiązań do jej funduszy własnych.

Wymóg kapitałowy określa odpowiednią wartość kapitałów będącą funkcją podejmowanego przez bank ryzyka i mającą za zadanie absorbowanie strat ponoszonych w wyniku materializacji tego ryzyka. Banki wyznaczają wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka: kredytowego, rynkowego, operacyjnego i innych. Do oceny stopnia zabezpieczenia przed ryzykiem stosuje się współczynniki kapitałowe będące relacją różnych kategorii kapitału własnego do łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko. Podstawowymi są: współczynnik kapitału podstawowego Tier I, współczynnik kapitału Tier I i łączny współczynnik kapitałowy. Wartości współczynników stanowią wyrażony procentowo iloraz, odpowiednio, kapitału podstawowego Tier I, kapitału Tier I i funduszy własnych banku przez łączną ważoną ryzykiem kwotę ekspozycji. Zgodnie z wymogami tzw. filaru I ich wartości nie mogą być niższe niż, odpowiednio, 4,5%, 6% i 8%. KNF może indywidualnie wyznaczyć bankom dodatkowe wymogi kapitałowe w ramach tzw. filaru II.

Minimalne wymogi stawiane bankom w zakresie zarządzania ryzykiem płynności. Obecnie w Polsce wymogi płynności dotyczą m.in. minimalnego poziomu wskaźnika płynności bieżącej LCR (ang. liquid coverage ratio) oraz wskaźnika płynności strukturalnej (długoterminowej) M4. Wskaźnik LCR pokazuje relację między aktywami o wysokiej płynności i jakości kredytowej (m.in. gotówka, obligacje skarbowe i bony NBP) a wypływami netto, które mogą nastąpić w ciągu 30 dni. Jego wartość nie może być niższa niż 100%.Wskaźnik M4 pokazuje relację między funduszami własnymi i stabilnymi środkami obcymi a aktywami niepłynnymi i o ograniczonej płynności. Celem wskaźnika jest utrzymanie odpowiedniego poziomu płynności długoterminowej. Jego wartość nie powinna być niższa niż 1. Wskaźnik ten ma być docelowo zastąpiony wskaźnikiem stabilnego finansowania netto NSFR (ang. net stable funding ratio), którego celem jest utrzymanie stabilnych źródeł finansowania w perspektywie średnio- i długoterminowej.

Szczególnym rodzajem wypłaty z Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) lub Pracowniczego Programu Emerytalnego (PPE) jest wypłata transferowa. Dokonana zostaje po uprzednim zawarciu umowy o prowadzenie IKE lub PPE z inną instytucją finansową. W przypadku takiej wypłaty nie obowiązują roczne limity wpłat.

Wzrost gospodarczy jest definiowany jako zwiększenie produkcji dóbr i usług w danym państwie. W teorii ekonomii pojęcie wzrostu gospodarczego odnosi się do zmian ilościowych, a nie jakościowych. Proces zmian jakościowych (zwłaszcza gdy występują w długim okresie i wiążą się ze zmianą struktury gospodarki) nazywany jest rozwojem gospodarczym. Jednym z pierwszych ekonomistów, którzy wprowadzili rozróżnienie pomiędzy wzrostem i rozwojem gospodarczym był Joseph Alois Schumpeter. Powszechnie przyjętą miarą wzrostu gospodarczego jest przyrost realnego produktu krajowego brutto (PKB); często podaje się PKB przypadający na jednego mieszkańca. Zgodnie z zasadami opracowania rachunków narodowych, czyli oficjalnej statystyki aktywności ekonomicznej, do składników PKB ze względu na jego wykorzystanie zalicza się: popyt konsumpcyjny, prywatny i publiczny oraz popyt inwestycyjny, skorygowane o różnicę między eksportem a importem. Od strony produkcji wielkość PKB jest tożsama z wielkością wartości dodanej wyprodukowanej w gospodarce powiększoną o wartość podatków pośrednich. Ocena wkładu wzrostu poszczególnych elementów popytu do wzrostu PKB lub poszczególnych sektorów (przemysł, usługi itd.) do wzrostu wartości dodanej pozwala na ocenę znaczenia poszczególnych komponentów PKB w jego całkowitym wzroście.

Banknoty i monety będące w powszechnym obiegu, a także banknoty i monety kolekcjonerskie, emitowane w celu upamiętnienia ważnych wydarzeń, rocznic lub osób. Banknoty i monety mają określoną wartość nominalną wyrażaną odpowiednio w złotych i groszach. Banknoty i monety emitowane przez NBP są prawnym środkiem płatniczym w Polsce.

Zobowiązanie jest to wynikły z przeszłych zdarzeń obowiązek podmiotu do przekazania w przyszłości innemu podmiotowi wartości w postaci dóbr, usług, pieniędzy lub innych korzyści ekonomicznych.

Zobowiązania są jednym ze składników pasywów w bilansie przedsiębiorstwa. Dzieli się je na dwie podstawowe grupy pod względem czasu ich wymagalności:

•  Zobowiązania długoterminowe – zobowiązania o terminie zapadalności powyżej 1 roku. Do zobowiązań tych należą z reguły kredyty długoterminowe, wyemitowane przez przedsiębiorstwo obligacje oraz inne papiery dłużne.
• Zobowiązania krótkoterminowe – zobowiązania o terminie zapadalności krótszym niż 1 rok.
  • Podstawową pozycją będą tu zobowiązania handlowe. Powstają one w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo dokonuje zakupów z odroczonym terminem płatności (otrzymuje od dostawcy dobra lub usługi, za które zapłaci w terminie późniejszym, np. po upływie 30 dni). Do momentu zapłaty w bilansie przedsiębiorstwa występować będzie zobowiązanie wobec dostawcy w wysokości, jaką przedsiębiorstwo musi mu ostatecznie zapłacić. Zgodnie z Ustawą o Rachunkowości, wszystkie zobowiązania handlowe wykazuje się jako krótkoterminowe, odrębnie wydzielając tą część, której spłata nastąpi w terminie późniejszym niż 12 miesięcy.
  • Inne rodzaje zobowiązań krótkoterminowych to: zobowiązania z tytułu podatków i ceł, pożyczki krótkoterminowe, zobowiązania wobec pracowników, linie kredytowe itp.